Türkiye Ziraat Odaları Birliği Haberleri - Son Dakika Türkiye Ziraat Odaları Birliği Haber Güncel Gelişmeler

2025 Kurban Bayramı’nda kurbanlık fiyatları ve ekonomik beklentiler

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaklaşan 2025 Kurban Bayramı öncesinde kurbanlık hayvan fiyatları ve sektörün ekonomik durumuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Bayraktar, Kurban Bayramı’nın sadece dini ve kültürel bir ritüel olmadığını, aynı zamanda Türkiye ekonomisi ve özellikle hayvancılık sektörü için kritik bir canlılık kaynağı olduğunu vurguladı. Bayraktar, “Üreticilerimiz, aylar öncesinden besiye aldıkları milyonlarca kurbanlığı bayram süresince sadece 4 gün içinde satıyor. Bu süreç, hayvancılık sektörünün can suyu oluyor ve üreticilerin borçlarını kapatıp gelecek yılın planlamasını yapmalarına olanak tanıyor” dedi. 3 MİLYON 350 BİN KURBANLIK HAYVAN KESİLECEK, 147 MİLYAR LİRA HARCANACAK 2025 Kurban Bayramı’nda yaklaşık 750 bin büyükbaş ve 2 milyon 600 bin küçükbaş hayvanın kesileceği tahmin ediliyor. Bayraktar, bu hayvanlar için toplamda 147 milyar liradan fazla ödeme yapılacağını açıkladı. Büyükbaş hayvanların ortalama canlı kilogram fiyatı 300,38 TL olarak öngörülüyor. Küçükbaş hayvanların ortalama satış fiyatı 21 bin 900 TL civarında. Bu rakamlar doğrultusunda, sadece büyükbaş hayvanlar için 90 milyar liraya yakın, küçükbaş hayvanlar için ise 57 milyar liraya yakın bir harcama bekleniyor. KURBANLIK FİYATLARI İLLERE, TÜRLERE VE SATIŞ ŞEKİLLERİNE GÖRE DEĞİŞİYOR Bayraktar, kurbanlık fiyatlarının Türkiye genelinde büyük farklılıklar gösterdiğini söyledi. Canlı ağırlık ve karkas fiyatlarının yanı sıra hisseli satışlar da yaygın: Büyükşehirlerde kesim ücretleri genellikle satış fiyatına dahil ediliyor. Fiyatlar; hayvanın ırkı, yaşı, cinsiyeti ve türüne göre değişiklik gösteriyor. Büyükbaşta fiyat aralığı 80 bin ile 350 bin lira arasında, küçükbaşta ise 13 bin ile 40 bin lira arasında seyrediyor. Canlı kilogram fiyatları büyükbaşta 250–380 TL, küçükbaşta ise 230–380 TL bandında bulunuyor. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde fiyatlar genellikle daha yüksek seyrediyor. Örneğin, İstanbul Avrupa Yakası’nda küçükbaş hayvan canlı kilogram fiyatı 350–380 TL arasında değişiyor. HİSSELİ SATIŞLAR VE ÇADIR KİRASI ÜCRETLERİ ÜRETİCİNİN YÜKÜNÜ ARTIRIYOR Kurbanlık hayvan satışlarında hisseli yöntemler de yaygınlaşıyor. Bayraktar, hisse bedellerinin 20 bin ile 45 bin lira arasında değiştiğini, İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde daha yüksek fiyatların görüldüğünü aktardı. Satış için kurulan çadırların kira ücretleri ise özellikle büyükşehirlerde yüksek: İstanbul’da 100 bin ile 200 bin lira, Bursa’da 50 bin ile 120 bin lira, İzmir’de 50 bin ile 100 bin lira arasında kira bedelleri söz konusu. Bayraktar, bu yüksek kira ücretlerinin üreticinin maliyetini artırdığını, belediyelerin satış yerlerinde hizmeti bir gelir kapısı olarak değil, üreticiye destek için bir hizmet alanı olarak görmesi gerektiğini vurguladı. YEM, İŞÇİLİK VE DİĞER MASRAFLARDAKİ ARTIŞLAR FİYATLARI YÜKSELTİYOR Kurbanlık fiyatlarının artmasında yem, veteriner hizmetleri, elektrik, nakliye ve işçilik giderlerindeki yükseliş önemli rol oynuyor: Kuru yonca fiyatı geçen yıla göre %46,5 arttı (7.482 TL’den 10.958 TL’ye). Saman fiyatları %33,4 artışla 2.797 TL’den 3.733 TL’ye yükseldi. Besi yemi fiyatı %25,5 artışla 10.229 TL’den 12.835 TL’ye çıktı. İşçiye ödenen brüt asgari ücret yaklaşık %30 artışla 20.002 TL’den 26.005 TL’ye ulaştı. Elektrik fiyatları %12,8 artarak kilovat başına 256 TL’den 377 TL’ye yükseldi. Mazot fiyatları ise %13,8 artışla 41,23 TL’den 46,94 TL’ye çıktı. Nakliye masraflarında da ciddi artışlar gözleniyor; örneğin Kars’tan Ankara’ya nakliye ücreti 47 bin liradan 55 bin liraya çıktı. KURBAN DERİLERİNDEN YÜKSEK EKONOMİK DEĞER ELDE EDİLİYOR Kesilen hayvanların derileri de önemli bir ekonomik değer oluşturuyor. Bayraktar, standartlara uygun şekilde kesilip tuzlanan koyun derisinin adet fiyatının yaklaşık 30 TL olduğunu belirtti. Tahmini 2,6 milyon küçükbaş hayvan derisinin toplam değeri yaklaşık 78 milyon TL. 750 bin büyükbaş hayvandan elde edilen deri değeri ise 675 milyon TL civarında. Toplamda deri geliri 753 milyon TL’yi buluyor. Ancak ehil olmayan kişilerin kesim yapması sebebiyle yaklaşık 150 milyon TL değerinde deri kaybı yaşanıyor. Ayrıca küçükbaş deri alımı yetersiz, çoğu atık olarak değerlendiriliyor. KASAP ÜCRETLERİ 4,4 MİLYAR LİRAYI AŞACAK Kurban bayramlarında kasap hizmetleri de önemli bir gelir kalemi. Bayraktar, kesim, yüzme ve parçalama işlerinin ücretlerinin şu şekilde seyrettiğini açıkladı: Büyükbaş kesimi için 5 bin – 15 bin TL, Küçükbaş kesimi için ise 1.000 – 1.500 TL arası değişiyor. Buna göre, yaklaşık 375 bin büyükbaş ve 1,3 milyon küçükbaş hayvan kasaplar tarafından kesilecek ve toplam 4,4 milyar TL’yi aşkın ücret kasaplara ödenecek. YURT DIŞI VEKÂLETLE KESİM İÇ PİYASAYI OLUMSUZ ETKİLİYOR Bayraktar, yurt dışına vekâletle kurban kesim talebinin artmasının iç pazardaki üreticilerin satışlarını olumsuz etkilediğini belirtti. Yurt dışı vekâlet ücretlerinin düşük tutulmasının üreticiyi zor durumda bıraktığını ve bu durumun sürdürülebilir olmadığını vurguladı. Yardım amaçlı kurban kesimlerinin iç piyasada yapılmasının üreticiyi destekleyeceğini, kesim sonrası eti soğuk zincirle ihtiyaç sahiplerine ulaştırmanın sektörü güçlendireceğini söyledi. KURBAN SATIŞ YERLERİNDE HİZMET KALİTESİ VE BELEDİYELERDEN TALEPLER Bayraktar, kurban satış yerlerinde üreticilerin ihtiyaçlarının tam karşılanmadığını ifade etti. Ayrıca yoğun kesim alanlarındaki kalabalık ve hijyen sorunlarının bayram sonrası oluşan mağduriyetleri artırdığını söyledi. Belediyelere çağrıda bulunan Bayraktar, satış ve kesim alanlarının artırılması, hijyen koşullarına azami dikkat edilmesi, çadır kirası ücretlerinin düşürülmesi ya da ücretsiz hale getirilmesi gerektiğini belirtti. TZOB BAŞKANI’NDAN ÜRETİCİLERE VE VATANDAŞA ÖNEMLİ MESAJ Bayraktar, “Aylarca emek verdiğiniz kurbanlıklarınızı pazarlarken yüksek maliyetlere rağmen bereketli kazançlar elde etmenizi diliyorum. Bayramda vatandaşlarımız da ibadetlerini huzurla yerine getirsin. Hayvancılığımızı ve üreticimizi koruyarak sürdürülebilir bir gelecek sağlamalıyız” diye konuştu. Kurban satışlarının beklenenden yavaş olması halinde Et ve Süt Kurumu’nun üreticiyi mağdur etmeyecek fiyatlarla hayvan alımı yapması gerektiğinin altını çizdi.

TZOB Başkanı Bayraktar, kurbanlık fiyatlarını değerlendirdi

TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaklaşan Kurban Bayramı öncesi kurbanlık fiyatları hakkında değerlendirmelerde bulundu. Kurbanlık fiyatlarının geçmiş yıllara göre daha fazla değişkenlik gösterdiğini belirten Bayraktar, et fiyatlarındaki değişimlerin kurbanlık almak isteyen vatandaşların kafasını karıştırdığını ifade etti. Tarım ve Orman Bakanlığının geçmiş yıllarda açıkladığı kurban sayılarını hatırlatan Bayraktar, “Ülkemizde alım gücünün azalması ve kurbanlık fiyatlarındaki ciddi artışlar nedeniyle bu yıl büyükbaş kesimlerinde geçen yıla göre en az yüzde 20, küçükbaş kesimlerinde ise en az yüzde 10 civarında bir azalış olacağını tahmin ediyoruz. Son yıllardaki kurban satışlarını da göz önünde tuttuğumuzda bu yıl yaklaşık olarak 680 bin büyükbaş ve 2 milyon 500 bin küçükbaş hayvan olmak üzere toplamda 3 milyon 180 bin kurbanlık hayvan kesileceğini öngörüyoruz” ifadesini kullandı. KURBANLIKLARDA CANLI AĞIRLIK FİYATI Ülke genelinde kurbanlık hayvan fiyatlarına değinen Bayraktar, “Ziraat odalarımızdan aldığımız verilere göre ülkemizde ortalama fiyatların hayvan başına büyükbaşta 75 bin lira ile 250 bin lira, küçükbaşta ise 8 bin lira ile 25 bin lira arasında değişeceği görülüyor. Canlı ağırlık fiyatının ise kilogram başına büyükbaş hayvanlarda 200 lira ile 300 lira, küçükbaş hayvanlarda 180 lira ile 300 lira arasında olacağını tahmin ediyoruz” diye konuştu. Bayraktar, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Ülke ortalamasına bakıldığında büyükbaş hayvanların canlı kilogram fiyatının 248 lira, küçükbaş canlı kilogram fiyatlarının ise 244 lira olduğu görülüyor. Fiyatlar, geçen yıla göre büyükbaşta yüzde 68,8, küçükbaşta ise yüzde 88,4 oranında arttı. Ortalama fiyat kilogram başına büyükbaşta 147 liradan 248 liraya, küçükbaşta ise 130 liradan 244 liraya çıktı. Canlı kilogram olarak büyükbaş hayvan fiyatları, satışların en fazla olduğu üç büyük ilimizden İstanbul’un Avrupa yakasında 250 lira ile 300 lira, Anadolu yakasında 240 lira ile 300 lira, Ankara’da 230 lira ile 280 lira, İzmir’de 250 lira ile 270 lira arasında değişiyor. Küçükbaş hayvan fiyatları ise canlı kilogram olarak İstanbul’un Avrupa yakasında 240 lira ile 300 lira, Anadolu yakasında 230 lira ile 300 lira, Ankara’da 240 lira ile 280 lira, İzmir’de 250 lira ile 300 lira arasında seyrediyor.” Kurbanlık hisse bedellerini de değerlendiren Bayraktar, “Bazı illerimizde hisseli satışlarda kişi başı hisse bedeli İstanbul’da 22 bin lira ile 35 bin lira, Ankara’da 20 bin lira ile 32 bin lira, İzmir ve Bursa’da 18 bin lira ile 30 bin lira, Kahramanmaraş’ta 20 bin lira ile 25 bin lira, Erzurum, Sakarya ve Malatya’da 20 bin lira ile 30 bin lira, Antalya, Karaman ve Kastamonu’da 18 bin lira ile 25 bin lira arasında değişiyor. Bu fiyatlar bayram yaklaştıkça talebe göre değişebilecektir” ifadelerini kullandı. Vekaletle kesim bedellerinde fiyat makasının açıldığını söyleyen Bayraktar, şunları kaydetti: “Geçmiş yıllarda vakıf ve derneklerin yurtiçi ile yurtdışı vekâlet ücretleri hemen hemen aynıyken, bu makas son 3 yıldır giderek açıldı. 2024 yılında yüzde 173’e kadar yükseldi. Vakıf ve derneklerin yurtdışı fiyatlarını ülke içi fiyatlarına göre daha düşük tutması birçok vatandaşın ucuz diye oralara yönelmesine neden oluyor. Bu da iç pazarda yetiştiricilerimizin satışlarını olumsuz etkiliyor. Ülke içindeki ve dışındaki muhtaç Müslümanlara yapılacak her kuruş yardımın daima destekçisiyiz. Ancak şunu da unutmamız gerekir; kurban kesimini yurt içinde yapıp, elde edilen eti soğuk zincirde yurt dışındaki Müslümanlara gönderirsek üreticilerimizi ve hayvancılığımızı korumuş oluruz.” Kurbanlık fiyatlarındaki yükselişin sebeplerini sıralayan Bayraktar, şöyle konuştu: “Geçtiğimiz dönemde damızlık hayvanların kesime gitmesiyle birlikte besiye alınan hayvan sayısındaki azalış et fiyatlarını artırdı. Geçen yıl 239 lira olan ortalama dana karkas fiyatı bu yıl yüzde 45,9 oranında artarak 348 liraya, 345 lira olan kuzu karkas fiyatı yüzde 89,8 oranında artarak 408 liraya yükseldi. Diğer yandan yüksek enflasyonun yanında yem, işçilik, veteriner, ilaç, elektrik, nakliye ve benzeri masraflarda meydana gelen artışlar da kurbanlık fiyatlarının yükselmesinde etkili oldu. Üreticilerimizin işletmelerinde çalıştırdıkları bir işçiye ödedikleri brüt asgari ücret geçen yıl 10 bin 8 lira iken, bu yıl yaklaşık yüzde 100 artışla 20 bin 2 liraya yükseldi. Geçen yıl tonunu 7 bin 230 liraya aldıkları besi yemi bu yıl yüzde 41 artışla 10 bin 188 lira, 5 bin 746 liraya aldıkları kuru yonca otu yüzde 24,5 artışla 7 bin 153 lira oldu. İşletmelerinde kullandıkları elektriğin kilovatı geçen yıl 214 lira iken, bu yıl yüzde 20 artışla 250 liraya yükseldi. Mazot fiyatları ise geçen yıla göre yüzde 109 artarak 20 liradan 41 liraya yükseldi. Geçen yıl Kars’tan Ankara’ya 28 bin liraya giden nakliye aracı bu yıl 47 bin liraya, İstanbul’a 38 bin liraya giden araç 58 bin liraya, Bursa ve İzmir’e 40 bin liraya giden araç 60 bin liraya gidiyor.” Hayvan satış yerlerindeki çadırların kira fiyatlarına işaret eden Bayraktar, “Kurban çadırlarından yüksek ücretler alınmaması yönünde belediyelere her yıl çağrıda bulunmamıza rağmen ne yazık ki bu yüksek fiyat uygulaması devam ediyor. Kurban satıcıları 15 gün kaldıkları sürede Ankara’da 12 bin lira ile 25 bin lira, Bursa’da 25 bin lira ile 50 bin lira, İzmir’de 25 bin lira ile 65 bin lira, İstanbul’da ise 50 bin lira ile 120 bin lira arasında çadır kirası ödüyorlar. Belediye başkanları bu konuda hassasiyet göstermelidir” ifadelerini kullandı. Bayraktar, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip büyükbaş hayvanın canlı kilosunun 248 lira civarında satılacağı düşünüldüğünde, bayram süresince kesilecek yaklaşık 680 bin büyükbaş hayvana ödenecek para 67 milyar 545 milyon lirayı aşacaktır. Bir küçükbaş hayvanın ortalama 15 bin 900 liradan satılacağı tahminiyle kesilecek yaklaşık 2 milyon 500 bin küçükbaş hayvana ödenecek para ise 39 milyar 750 milyon lira olacaktır. Toplamda halkımızın kesilecek 3 milyon 200 bine yakın kurbanlık için 107 milyar 300 milyar liraya yakın para ödeyeceğini tahmin ediyoruz.” KURBAN BAYRAMI'NDA EKONOMİYE 426 MİLYON DEĞERİNDE DERİ KAZANDIRILMASI BEKLENİYOR Bayraktar, ekonomiye kazandırılması planlanan kurbanlık derilerinin fiyatlarına ilişkin ise şu ifadelere yer verdi: “Standartlara uygun kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisinin âdeti yaklaşık 50 liraya satılıyor. Tahmini 2 milyon 500 bin küçükbaş hayvan kesileceği hesap edildiğinde küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik değeri yaklaşık olarak 125 milyon lirayı bulacaktır. Ayrıca 400 kilogramlık bir sığırdan ortalama 30 kilogram deri çıkıyor. Standartlara uygun elde edilmiş, tuzlanmış sığır derisinin kilosunun 20 lira olduğu göz önüne alındığında kesilecek 680 bin büyükbaş hayvandan elde edilecek derinin değeri 408 milyon liraya ulaşacaktır. Standartlara uyulduğu takdirde kurbanlıklardan toplamda yaklaşık 533 milyon liralık deri geliri elde edilecektir. Fakat kurbanlıklar çoğu yerde ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği için deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşuyor. Bu kaybın yüzde 20'ler civarında olduğu ve toplam kaybın 106 milyon 600 bin lirayı bulacağını tahmin ediyoruz. Buna göre kayıplar nedeniyle Kurban Bayramı'nda ekonomiye kazandırılacak tahmini derinin değeri 426 milyon 400 bin lira civarında kalacaktır.” Kasaplara ödenmesi planlanan ücretleri de değerlendiren Bayraktar, şunları kaydetti: “Kasaplar büyükbaş hayvanda sadece kesip, derisini yüzüp, dörde bölmek için 3 bin lira ile 5 bin lira arası, detaylı parçalamak için 5 bin lira ile 10 bin lira arası, küçükbaşta ise 500 lira ile bin lira arası ücret talep ediyor. Büyükbaş hayvanların ortalama yarısının kasaplar tarafından yaklaşık 4 bin lira ücret mukabilinde kesileceği tahminiyle 340 bin büyükbaş hayvan için kasaplara ödenecek meblağ 1 milyar 400 bin lira olacaktır. Aynı şekilde küçükbaş hayvanların yarısının kasaplar tarafından ortalama 750 lira ücret karşılığında kesileceği hesabıyla 1 milyon 250 bin küçükbaş hayvan için kasaplara ödenecek tutar 937,5 milyon lirayı bulacaktır. Buna göre kasaplara ödenecek bedel toplamda tahmini 2,3 milyar liraya yaklaşacaktır.”