Ekran bağımlılığı ve esnek sınırlar: Çocuklarla sağlıklı dijital ilişkiler kurmak

Çocukluğumuzu hatırlıyorum da kahvaltımızı yapıp dışarı çıkar, günümüzü dışarıda geçirir, akşam ezanı okunurken annelerimizin: “Hadi artık içeri girin ezan oldu!” demeleriyle içeri girerdik. Şimdi ise tam tersi: “Hadi biraz dışarı çık!” demek zorundayız çocuklarımıza. Tabii ki bunun başkahramanı: Teknoloji. Peki, teknolojiyle bu kadar iç içe olan çocuklarımızla sağlıklı bir dijital denge kurmak mümkün mü?

Ekran, ondan kaçamayacağımız kadar hayatımızın içinde. Eğitimden eğlenceye, iletişimden yaratıcılığa kadar her alanda çocuklarımızın gelişimine katkı sağlayabilir. Fakat teknolojinin ne kadar ve nasıl kullanıldığı kısmı onu ya çok işlevsiz hale getiriyor ya da hayatımıza işlev katıyor. Aynı zamanda çocuklarımızın hayatlarına da…

Esnek sınırlar derken?

Çocukları zıplayan topa benzetiyorum. Zıplayan topu nasıl ki duvarları olmayan bir alana attığınızda kaybolacaksa çocukların da sınırları olmadığında kaybolma olasılıkları çok yüksek. Özellikle de bu çağda ve özellikle de teknolojinin içinde…

Esnek sınırı, net kuralların olduğu ve kuralların içinde serbest dolaşabilme hakkı olarak düşünebiliriz.

• Hafta içi ve hafta sonu ekran süresinin belirli olması.
• Ekranda nelerin asla izlenmeyeceği kısmı.
• Belirli zamanlarda ekranın kullanım dışı olması.

Diyelim ki:

Hafta içi 1 saat ekran süresi ve hafta sonu 1,5 saat serbest kullanım olabilir. Ancak yemek masasında ve uyku saatinden 1 saat önce ekranın olmaması evimizin kuralı olabilir. Veya ödevler bittikten sonra ekran saatinin olacağı da bir kural olarak belirlenebilir.

Evet, diyelim ki kurallarımız artık belirlendi. Çocuk ve diğer aile üyeleri bilmeli ki bu kuralların içinde artık serbestiz. O 1 saati akşam da kullanabiliriz, gündüz de. Televizyonda da harcayabiliriz tablette de…

Bu kurallar hepimizin aile kültürüne göre değişecektir. Ben sadece bir örnek olarak yazdım.

Ayrıca:

• Kurallar, tüm aile üyelerinin olduğu aile toplantısıyla belirlenirse,
• Kurallar, aile üyelerinin her biri için geçerli kurallar olursa,
• Kurallara uyulmadığında neler olacağı yine o toplantıda konuşulursa,
• Kurallara uyulmadığında “ekran polisi” olmak yerine yönlendirici olunursa,
• Biz yetişkinler çokça dürtülerimize yenik düşerken çocuklardan “müthiş” performans beklenmezse ballı kaymak olacaktır.

Bunu bir “güvenli alan” gibi düşünebiliriz.