Oksitosin (Aşk Hormonu) nedir?

Bazı uzmanlar tarafından "bağlanma ve aşk hormonu" olarak adlandırılan oksitosin, insanların (ve diğer birçok memelinin) ürettiği en önemli hormonlardan biridir. Sosyal bağlar, yeni ilişkiler kurmak, üreme, doğum, emzirme ve çocuk yetiştirme de önemli bir roller oynar.

İşte sürpriz olabilecek bir bilgi : Amerikan Psikoloji Derneği'ne göre, oksitosin hem pozitif sosyal bağlantıya hem de stresli koşullara tepki olarak salınır.

Birisi stres altındayken, örneğin sosyal izolasyona maruz kaldığında veya mutsuz bir ilişki içindeyken seviyelerin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Artan seviyelerin, insanları yardıma ulaşmaya motive etmeye yardımcı olabileceği düşünülüyor. Diğer yandan, kendimizi güvende, mutlu ve bağlı hissetmemizi sağlayan durumlar, oksitosin, dopamin ve serotonin de dahil olmak üzere birçok "iyi hissetme hormonu"nun salınmasına neden olma eğilimindedir.

Oksitosin , bağlanmada yer alan bir hormondur (teknik olarak bir  peptit veya nöropeptitler). Bir nöropeptit olarak, beyin de dahil olmak üzere organlara etki eden bir “ kimyasal haberci" dir.

Oksitosin ne yapar ve nerede üretilir?

Oksitosin, beynin hipotalamus bölgesinde üretilir ve genellikle beynin "kontrol merkezi" olarak adlandırılır. Beynin çoğunlukla korku ve anılarla ilişkilendirilen bölgesi olan amigdalanın aktivasyonundan da etkilendiği düşünülmektedir.

Hipotalamus, oksitosin üretilmesi için sinyaller gönderdikten sonra, oksitosin ya kan dolaşımına ya da beynin ve omuriliğin diğer bölümlerine salınır. Oksitosin reseptörlerine bağlanır ve başkalarına karşı nasıl hissettiğimizi ve davrandığımızı etkiler.

Oksitosin, otonom sinir sistemini ve bağışıklık sistemini etkiler. Bu, birçok hormonun salınmasını belirleyen "hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen" (HPA ekseni olarak da adlandırılır) üzerinde bir etkiye sahip olmayı içerir.

Bu peptit hormonunun, stres faktörlerine uyum sağlama, gelişme, büyüme, iyileşme, üreme ve sosyal davranış dahil olmak üzere genel sağlık için "geniş etkileri" olduğu söylenmiştir. Vücudu travmaya, hastalığa ve stres kaynaklı hasara karşı koruduğu için anti-enflamatuar ve hatta antioksidan etkilere sahip gibi görünmektedir.

Ek olarak, kan basıncını normal aralıkta tutmaya yardımcı olur ve birincil bir "stres hormonu" olan kortizol düzeylerini dengeler.

Genelde kadınsı bir hormon olarak düşünürüz ama erkekler de oksitosin üretir mi?

Evet - ilk başta doğum, emzirme ve çocuk yetiştirme ile bağlantısı nedeniyle yalnızca kadınlarda bulunan bir hormon olarak kabul edilirken, şimdi hem erkeklerde hem de kadınlarda mevcut ve önemli olduğu biliniyor (yine de kadınların hala daha fazla ürettiği düşünülüyor ) .

Örneğin, oksitosin, testislerde testosteron üretimini ve sperm hareketliliğini destekleyerek erkek üremesinin yanı sıra kadın üremesine de yardımcı olur. Ek olarak, her iki cinsiyetin de metabolizmalarını, ruh hallerini, bağışıklık sistemlerini ve daha fazlasını etkiler.

Dyt Elif Nur KÖPRÜCÜ