Hava Durumu

Hz. Mevlana'nın ahlak anlayışı

Yazının Giriş Tarihi: 28.12.2018 10:30
Yazının Güncellenme Tarihi: 28.12.2018 10:30

Allah (cc) insanoğlunu her ortama uyabilecek kabiliyette yaratmıştır. İnsanoğlu titizlikle terbiye edilir ve iyi yetiştirilirse cevher saçan hikmet sahibi biri olur. İhmal edildiğinde ise, vahşileşir; bulunduğu ortam için tehlikeli hale gelir. Yaratılmışların en mükerremi, en mükemmeli olan insan; meleklerden daha üstün kabiliyetlere sahip olduğu gibi eğer eğitilmez, kendisine doğru yol gösterilmez ise aşağıların en aşağısı durumuna düşebilir.

Hz. Peygamberi kendisine rehber edinmiş büyükler evlatlarını insan sevgisiyle yetiştirirlermiş. İnsanları sevsin; darda, kalanların yardımına koşsun; insanlara hizmet etmeyi bir ibadet sevgisi ile yapsın diye nesillerinin terbiyesine önem verirlermiş.

İnsan ile hayvan arasındaki en büyük fark terbiyedir. Dolayısıyla terbiye, insanı insan eden, insanı Allah yanında da, kulları yanında da sayılan, sevilen ve övülen bir kimse haline getiren önemli bir haslettir. Onun içindir ki, Hz. Mevlana: "İnsanoğlu eğer edepsiz ise adam değildir. Zira insan ile hayvan arasındaki fark edeptir." diyor.

Ahlâk, karakter, seciye, huy, edep gibi eş anlamları da olan terbiye, ilk olarak aile ocağında alınır; okulda geliştirilir; toplumda meyvesini verir. Diğer bir tabirle aile, okul ve toplum edebin, terbiyenin verildiği yerlerdir. Temel ailedir. Temelin sağlam olması halinde diğerlerinin ona uyacağı bilinen bir gerçektir.

Sevgili Peygamberimiz babanın çocuklarına bırakabileceği en güzel hediye, en büyük mirasın edep ve terbiye olduğunu haber vermişlerdir. Allah korkusu, peygamber sevgisi ve ahiret inancı olmadan terbiye diye öğretilen bazı görgü kurallarının da fayda sağlamayacağına dikkat çekmişlerdir. İşte onlardan bazıları:

"Çocuklarınızı güzel terbiye edin".

"Hiç bir baba evladına güzel terbiyeden dahi iyi bir miras bırakmış olamaz."

"Çocuklarınıza ikram edin ve terbiyelerini güzel yapın."

"Çocuklarınıza ve aile halkınıza hayrı öğretin; onları edepli-terbiyeli yetiştirin".

"Kişi öldükten sonra geride bıraktığı şeylerin en hayırlısı, kendisine dua edecek hayırlı bir evlattır."

"Çocuklarınızı şu üç haslet üzere terbiye ediniz: Allah sevgisi, Peygamber ve Ehli Beyti'nin sevgisi ve Kur'an okuma sevgisi" buyurarak dünya hayatının süsü, ziyneti, gülü sümbülü olan, Rabbimizin emanetlerini iyi yetiştirmemizi biz ümmetlerine bildirmişlerdir.

Hayatta yegâne örneğimiz, önderimiz Hz. Peygamberimizdir. Nesillerimizi iyi yetiştirmeli, güzel terbiye etmeliyiz. Onlara para-pul, makam-mevki, şan-şöhret sevgisi değil; Allah sevgisi, Peygamber sevgisi ve O'nun ashabının sevgisini öğretmeliyiz. İyi veya kötü, dünyada yapılan her şeyin karşılığının mutlaka görüleceği ahiret inancını öğretmeliyiz.

Nesillerin bozulmalarının sebebi, onları ihmal eden, onlara dinlerini, onun haram-helalini, farz ve sünnetini öğretmeyen ana-babalardır.

Ana-babanın davranışlarını çocuklar fotoğraf makinesi gibi çekerler. Ana-baba çocuklar için en iyi örnek ve öğretmendir. Evladına vermek istediği terbiyeyi kişi önce kendisi yaşama­lıdır. Yavrum şunu şöyle yap veya yapma diyen kişi, şayet kendisi söylediklerini yapmıyorsa bu terbiye şekli etkili olmaz.

Ayrıca:

"Ey iman edenler! Niçin yapmadığınız, yaşamadığınız şeyi yapın diye söylüyorsunuz." anlamındaki ayet-i kerimeye de ters düşer.

Hz. Mevlana'nın ahlak anlayışı, İslam'ın ahlak anlayışıdır. O'nun, ahlak ve edeple ilgili sözlerinden bazılarına hep beraber kulak verelim:

"Edep, güzel terbiye ve iyi huylarla bezenmektir."

"Edep, "utanılacak şeylerden insanı koruyan bir melekedir."

"Edepten felek nur olmuştur. Edep ile melek bütün ayıp ve noksanlardan masum ve temiz kalmıştır."

"Efendi, bilmiş ol ki edep insanın bedenindeki ruh gibidir. Aslında edep, Allah dostlarının gözü ve gönül nurudur."

"Eğer şeytanın başını ezmek istersen gözünü aç ta gör ki şeytanın katili edeptir."

"Gözünü aç ta Allah kelamı olan Kur'an'a bak! Baştan sona bütün Kur'an'ın manası edepten ibarettir."

"Edepsizlik ve küstahlıktan güneş tutulmuştur; şeytan cüretkâr ve terbiyesizliğinden dergâh-ı ilahiden, cennetten kovulmuştur."

"İman nedir? diye akıldan sordum. Akıl, kalbimin kulağına eğilerek,  iman: edeptir, dedi." diyor; o büyük insan, Hz. Mevlana...

İlk insan ve ilk peygamber Hz. Âdem (as)'dır. Son peygamber Hz. Muhammed Mustafa (sav) dır. İkisi arasında yüzlerce peygamber gelmiş-geçmiştir. Kur'an'da adı geçenlerin sayısı yirmi beştir. Cenab-ı Hak, bu peygamberlerin tamamını insanlığa edebi öğretsinler, onların adam gibi adam olmasını sağlasınlar diye göndermiştir. "Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim" buyuran Efendimiz'in misyonu, bu görevi tamamlamak içindir. Namaz, oruç, hac, zekât bütün ibadetler ve kulluk görevleri de insanın edepli olmasını sağlamak içindir.

Cumanız mübarek olsun...

Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.