Çiçek aşısı | Çiçek aşısı hala yapılıyor mu?

Çiçek aşısı, bulaşıcı hastalıklara karşı geliştirilen ilk aşı olarak tarihe geçmiştir. 1796 yılında İngiliz doktor Edward Jenner, sığır çiçeği virüsünün ölümcül çiçek virüsüne karşı bağışıklık sağladığını keşfetmiştir. Sığır çiçeği, modern çiçek aşısının geliştirilmesine kadar doğal bir aşı olarak kullanılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1958'den 1977'ye kadar yürüttüğü küresel aşı kampanyası sayesinde çiçek hastalığını tamamen ortadan kaldırmış ve bu hastalık, yok edilen tek insan hastalığı olmuştur. Günümüzde rutin çiçek aşısı uygulanmasa da, biyoterörizm, biyolojik savaş ve mpox gibi hastalıklara karşı korunmak amacıyla hala üretilmektedir.

Aşı (İngilizce: vaccine) terimi, çiçek aşısının kökenini yansıtan Latince "vacca" (inek) kelimesinden türetilmiştir. Edward Jenner, çiçek hastalığından "variolae vaccinae" (inek çiçek hastalığı) olarak bahsetmiştir. Çiçek aşısının kökenleri, Louis Pasteur'ün 19. yüzyılda laboratuvar tekniklerini geliştirmesiyle daha karmaşık bir hale gelmiştir. 1939'da Allan Watt Downie, modern çiçek aşısının sığır çiçeğinden serolojik olarak farklı olduğunu kanıtlamış ve vaccinia'nın ayrı bir viral tür olarak tanınmasını sağlamıştır. Genom dizilimleri, vaccinia'nın en çok at çiçeği ile ilişkili olduğunu ve Britanya'daki inek çiçeği suşlarının vaccinia ile daha az ilişkili olduğunu göstermiştir.

ÇİÇEK AŞISI HALA YAPILIYOR MU?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından desteklenen kapsamlı aşılama kampanyaları sonucunda çiçek hastalığı, 1980'lerin başında tamamen ortadan kaldırıldı. Çiçek hastalığının bilinen son vakası 1977'de Somali'de görülmüştü. Bu önemli başarıdan sonra, 1980'lerden itibaren çiçek aşısı uygulaması birçok ülkede zorunluluk olmaktan çıkarıldı. Ancak bazı ülkelerde, özellikle askeri personel için çiçek aşısı uygulamaları devam etmektedir. Ayrıca, DSÖ, çiçek hastalığının neden olduğu virüsün bilimsel araştırmalar ve aşı üretimi için saklanması konularında belirli sınırlamalar getirmiştir.