Deprem: Mercalli Sismik Şiddet Ölçeği nedir?

6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerde 50 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Büyük depremlerin ardından artçı sarsıntılar da sürerken, 4 Aralık'ta Marmara Denizi Gemlik Körfezi'nde meydana gelen 2 deprem de büyük korku yaşattı. Peki depremin şiddeti nasıl ölçülür?

DEPREMİN ŞİDDETİ NASIL ÖLÇÜLÜR?

Depremin şiddeti, genellikle sismik ölçekler kullanılarak ölçülür. İki yaygın olarak kullanılan sismik ölçek, Richter Ölçeği ve Moment Magnitude Ölçeği'dir. Bu ölçekler, depremin enerjisini ve büyüklüğünü belirlemek amacıyla tasarlanmıştır, ancak depremin yerel etkilerini değil, enerji salınımını ölçerler.

Richter Ölçeği:

Charles F. Richter tarafından 1935 yılında geliştirilen bu ölçek, depremin büyüklüğünü ölçer.Önceki sismik ölçeklerden farklı olarak, depremin enerjisini değil, sadece kaynakta serbest bırakılan enerji miktarını ölçer.Ölçek, sismik dalgaların amplitüdünü kullanarak depremin büyüklüğünü ifade eder.

Moment Magnitude Ölçeği (Mw):

Bu ölçek, depremin toplam enerjisini ölçer ve günümüzde daha yaygın olarak kullanılmaktadır.Yüzey dalgaları, S dalgaları ve diğer deprem dalgalarının özelliklerini bir araya getirerek depremin enerjisini belirler.Richter Ölçeği'ne kıyasla daha geniş bir büyüklük aralığını kapsayabilir ve depremin büyüklüğünü daha doğru bir şekilde ölçebilir.

Bu ölçekler, depremin bilimsel açıdan büyüklüğünü ifade eder, ancak insanlar için daha anlamlı olan bir ölçüt de vardır:

MERCALLİ SİSMİK ŞİDDET ÖLÇEĞİ:

Tanımlama ve İsimlendirme:

Mercalli Sismik Şiddet Ölçeği, depremin yer yüzeyinde yarattığı etkileri değerlendiren bir ölçü sistemidir.İtalyan asıllı Amerikalı bir seismolog olan Giuseppe Mercalli tarafından geliştirilmiştir ve onun adını taşır.Genellikle "Mercalli Derecesi" veya "MM Derecesi" olarak adlandırılır.

Amacı ve Kullanımı:

Bu ölçek, depremin şiddetini, yerel olarak insanlar, yapılar ve çevre üzerinde yarattığı etkilere dayanarak değerlendirir.Mercalli Ölçeği, depremin enerjisini ölçen sismik ölçeklerden (Richter Ölçeği ve Moment Magnitude Ölçeği gibi) farklıdır. Bu ölçek, depremin etkilerini daha subjektif bir biçimde değerlendirir.

Dereceler ve Değerlendirme:

Mercalli Ölçeği, I'den XII'ye kadar olan 12 kademede şiddet derecelerini içerir.I. derece, genellikle hissedilmeyen depremleri temsil ederken, XII. derece en şiddetli depremleri ve büyük yıkımlara neden olan olayları ifade eder.Dereceler, depremin etkilediği bölgedeki yapıların, toprak yapısının, su kaynaklarının ve insanların durumu gibi faktörlere dayanarak belirlenir.

Değerlendirme Kriterleri:

Mercalli Dereceleri, insanların hissettikleri sarsıntıdan, binaların çökmesine, toprak kaymalarına ve su kaynaklarının etkilenmesine kadar bir dizi faktöre dayanır.Ayrıca, panik durumu, hayvan davranışları, elektrik hatlarının zarar görmesi gibi gözlemler de değerlendirme sürecine dahil edilir.

Kullanım Alanları:

Mercalli Ölçeği, deprem riski taşıyan bölgelerde afet hazırlığı ve planlamada önemli bir araç olarak kullanılır.Aynı zamanda deprem sonrası hasarı değerlendirmek için pratik bir araçtır ve depremin etkilerini anlamak açısından önemlidir.

Mercalli Sismik Şiddet Ölçeği, depremin yerel etkilerini değerlendirmek ve toplumun bu etkilere nasıl tepki verdiğini anlamak için kullanılan bir önemli araçtır.