Engelliler Haftası’nda anlamlı mesaj! ‘Başkalarına umut olmak istiyorum’

İzmir doğumlu olan Şener Baş, 2004 yılında iş için Bursa’ya taşındı. Judo branşında milli sporcu olan Baş, 2008 yılında Tayvan’da düzenlenen Özel Davet Oyunları’nda dünya ikinciliği elde etti. Başarı hikayesinin temelinde, henüz 13 yaşındayken bir spor kulübü hocasının kendisine uzanan yardım eli olduğunu vurgulayan Baş, "O hoca olmasaydı bugün nerede olurdum, gerçekten bilmiyorum. Beni hayata bağlayan, sporun kendisi oldu," şeklinde konuştu.

DERNEĞİ AYAĞA KALDIRDI

2014 yılı Aralık ayından bu yana Bursa İşitme Engelliler Derneği’nin başkanlığını yürüten Şener Baş, göreve geldiğinde derneğin neredeyse kapanma noktasında olduğunu, maddi sorunlar ve iletişim eksiklikleri nedeniyle işlevini yitirdiğini söyledi. Baş, “Borçları kapattık, burayı toparladık. Şimdi üyelerimiz gelip burada sosyalleşebiliyor, oyun oynayabiliyor. Dışarıda yalnız kalmalarını istemiyoruz.” diyerek derneğin sosyal bir merkez haline geldiğini vurguladı.

KILIÇ KALKAN EKİBİYLE GURUR DUYUYORLAR

Dernek bünyesinde 1987 yılında kurulan Kılıç Kalkan Ekibi’nin hala faaliyet gösterdiğini belirten Başkan Baş, ekibin yurt dışı dahil birçok yerde Türkiye’yi temsil ettiğini söyledi. “Hepsi kendi ceplerinden harcayarak bu temsilleri yaptı. 1989 yılında Türkiye Halk Oyunları Yarışması’nda ikinci olduk. Ancak son 19 yıldır engellilere özel bir halk oyunları organizasyonu yapılmıyor. Bu konuda yetkililerden destek bekliyoruz.” dedi.

SANAT VE SPORA EŞİT DESTEK TALEBİ

Baş, özellikle işitme engellilerin sanatsal faaliyetlerde destek bulmakta zorlandığını ifade etti. “Spora verilen desteğin sanata verilmemesi bizi olumsuz etkiliyor. Maddi gerekçeler öne sürülüyor. Oysa biz de üretmek, temsil etmek istiyoruz.” diye konuştu.

KAMU YARARINA STATÜSÜ KALDIRILDI

Derneğin geçmiş dönemlerde yaşadığı mali sorunlar nedeniyle “kamu yararına dernek” statüsünün 2018 yılında kaldırıldığını aktaran Baş, “Bu unvanın tekrar alınabilmesi için çok uğraştık ama başaramadık. Eski başkanların bıraktığı borçlar nedeniyle itibar kaybı yaşanmış. Şimdi adım adım yeniden inşa ediyoruz.” dedi.

TERCÜMAN, İSTİHDAM VE SOSYAL DESTEK

Dernek, sadece sosyal etkinliklerle değil; tercüman desteği, iş bulma, hastane ve banka işlemleri gibi birçok alanda da üyelerine destek sağlıyor. Fabrikalarla birebir temas kurarak işitme engelli bireylerin istihdamına aracılık ettiklerini belirten Baş, “İŞKUR üzerinden sonuç alamayan üyelerimize doğrudan destek oluyoruz.” dedi.

YEREL YÖNETİMDEN BEKLENTİLER YÜKSEK

Baş, yerel yönetimlerin engellilere yönelik politikalarını olumlu bulmakla birlikte, son dönemdeki tasarruf tedbirlerinin bazı desteklerin aksamasına yol açtığını söyledi. “Önceki dönemlerde daha fazla destek alabiliyorduk. Şu an yerel yönetimlerin desteği sınırlı.” diyerek kamuoyuna ve yetkililere çağrıda bulundu.

“DERNEĞİMİZİN KAPISI HERKESE AÇIK”

İşitme Engelliler Derneği Başkanı Şener Baş, dernek çalışmalarında hiçbir zaman siyasi ayrım yapmadıklarının altını çizerek, “Derneğimizde her görüşten insan var. İYİ Partili, AK Partili, CHP’li, MHP’li… Biz kimseye siyasi kimliğiyle yaklaşmıyoruz. Geçmişte Alinur Aktaş döneminde de destek aldık, şimdi Mustafa Bozbey yönetiminde de aynı şekilde destek görüyoruz. Elbette tasarruf tedbirleri nedeniyle eskisi kadar imkanlar olamayabiliyor ama ellerinden geleni yapıyorlar. Bizim için önemli olan kimin belediye başkanı olduğu değil, yapılan katkıların niteliğidir.” dedi.

İŞARET DİLİ KURSU EYLÜL’DE BAŞLAYACAK

Dernek olarak işitme engellilerin sosyal ve bireysel gelişimini desteklemeye yönelik çeşitli eğitim programları düzenlediklerini belirten Baş, önümüzdeki dönemde işaret dili kursu açmayı planladıklarını söyledi. Yaz tatili nedeniyle katılımın düşük olabileceğini öngördüklerini belirten Baş, “Eylül ayında yeni dönemle birlikte kursumuzu açmayı hedefliyoruz. Talep oldukça fazla.” diye konuştu.

ENGELLİLERE YÖNELİK UYGULAMALI EĞİTİMLER DÜZENLENİYOR

Dernek, bugüne kadar işitme engellilere yönelik birçok uygulamalı eğitim düzenledi. Bursa Büyükşehir Belediyesi Engelliler Şube Müdürlüğü iş birliğiyle yapılan yemek atölyeleri bunlardan biri. İşitme engelli bireyler, beş gün süren bu atölyelerde geleneksel Türk tatlıları ve yemeklerini yapmayı öğrendi. Katılımcılar, kendi hazırladıkları yiyecekleri evlerine götürme fırsatı da buldu. “Tatlılardan kurabiyelere, helvalardan pratik yemeklere kadar birçok tarif öğrendik. Etkinlik çok keyifliydi, herkes memnun kaldı.” diyen Baş, bu tarz etkinliklerin engelliler arasındaki sosyalleşmeyi güçlendirdiğini vurguladı.

AFET BİLİNCİ VE İLK YARDIM EĞİTİMLERİ DE VERİLİYOR

Dernek sadece sosyal etkinliklerle değil, afet bilinci ve güvenlik konularında da bilinçlendirme çalışmaları yapıyor. İşitme engelli bireylerin kriz anlarında nasıl davranmaları gerektiğini anlatan ilk yardım, yangın ve deprem eğitimleri düzenleniyor. Son olarak Mudanya’da yapılan eğitimde, deprem öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenler detaylı şekilde aktarıldı. Baş, bu tür eğitimlerin yaygınlaşması gerektiğini belirterek, “Afet anlarında bilgi eksikliği hayatı riske atabiliyor. İşitme engelli bireylerin bu konularda donanımlı olması çok önemli.” ifadelerini kullandı. Bu eğitimlerin yanı sıra grafik kursu, kadın hastalıkları eğitimi gibi çeşitli aktiviteler yapılıyor.

“BİZ DE ENGELLİYİZ, BİZ DE VARIZ”

Bursa İşitme Engelliler Derneği’nin Türkiye İşitme Engelliler Federasyonu’nun kurucu üyelerinden biri olduğunu da hatırlatan Başkan Baş, “Biz sadece işitme engelliler için değil, tüm engelli bireyler için çalışıyoruz. Her birey bir gün engelli olabilir. Bu bilinçle hareket etmeli, eşitliği ve erişilebilirliği birlikte sağlamalıyız” diyerek sözlerini tamamladı.

İŞARET DİLİ KURSUNA YOĞUN TALEP: “120 SAATLİK EĞİTİMLE TERCÜMANLIK OLMAZ”

Bursa İşitme Engelliler Derneği Başkan Yardımcısı Zeynep Aktan, dernek bünyesinde ilk kez açılacak olan işaret dili kursuna ilginin çok yoğun olduğunu vurguladı. Kursun yalnızca bir başlangıç olduğunu belirten Aktan, “120 saatlik eğitimle tercüman olunmaz. Bu, hayati risk taşır. Yanlış yapılan bir tercüme, bir engellinin hayatına mal olabilir” diyerek sert bir uyarıda bulundu.

Halk eğitim merkezlerinde kısa süreli kurslarla verilen işaret dili sertifikalarının yeterli olmadığını söyleyen Aktan, özellikle mahkemelerde görev yapan tercümanların bu alanda derinlemesine bilgi sahibi olması gerektiğini ifade etti. “İşitme engelli bir bireyin ifadesini yanlış çevirdiğinizde suçsuzu suçlu, suçluyu suçsuz gösterebilirsiniz. Bu sorumluluğun altına kimse girmemeli.” dedi.

Derneğin açmak istediği kursun amacı tercümanlık ve eğitmenlik belgesi vermek değil katılım belgesi ile bilinçli bireyler yetiştirmek olduğunu belirten Aktan, “Bize ‘iki yüz saatlik eğitimle tercüman olabilir miyim’ diye soranlar oluyor. Bu mümkün değil. İşaret dili, bir dil. İngilizce, Fransızca gibi yıllarca emek isteyen bir alan.” ifadelerini kullandı.

KADINLARA ÖZEL ETKİNLİKLER BÜYÜK İLGİ GÖRÜYOR

Derneğin yalnızca eğitim değil, sosyal dayanışma anlamında da aktif bir yapısı bulunuyor. Özellikle kadınlara yönelik düzenlenen etkinliklerin büyük ilgi gördüğünü anlatan Aktan, “Her iki haftada bir çarşamba günü kadınlar burada toplanıyor, sohbet ediyor, eğleniyor, birbirinden güç alıyor. Bu etkinlikler, işaret dilini pekiştirmek isteyenler için de çok yararlı oluyor.” dedi.

Engelli bireylerin yanı sıra onların yakınlarının ve çocukların da dernek faaliyetlerine katılabildiğini söyleyen Aktan, geçtiğimiz dönemde düzenledikleri Uludağ gezisine 50 çocuk ve 50 ebeveynin katıldığını, geziye sponsor bulunmasının bu tür etkinliklerin artmasını sağlayacağını belirtti.

AFET ANLARINDA ENGELLİLER İÇİN “ACİL ÇAĞRI SAATİ” TALEBİ

Derneğin gündemindeki önemli konulardan biri de doğal afetlerde işitme engellilerin yaşadığı iletişim kopukluğu. Aktan, “Depremde, yangında, selde işitme engelli bireyler yardım çağrısı yapamıyor. Bağırsa da kimse duymuyor. Bu nedenle AFAD ile yaptığımız toplantılarda ‘acil çağrı saati’ fikrimizi dile getirdik.” dedi.

Bu özel saatin işitme engelli bireylerin konumlarını tek bir tuşla AFAD’a bildirecek şekilde tasarlanması gerektiğini söyleyen Aktan, “Basit bir sistem. Sadece saat gösterecek, bir düğmeye basıldığında ışık yanacak ve merkezi sisteme ‘buradayım’ mesajı gidecek. Bu saat sadece işitme engelliler için değil, ses çıkaramayan tüm engelli bireyler için hayat kurtarıcı olabilir.” şeklinde konuştu.

TOPLUMDA HÂLÂ BİLİNÇ EKSİKLİĞİ VAR

İşitme engellilere karşı toplumun bilinç düzeyinin hâlâ yeterli olmadığını da dile getiren Aktan, birçok kişinin işaret dilini anlamadığı için yanlış algılara kapıldığını, bazı kişilerin engellilere acıyarak, bazı kişilerin de alaycı bir bakışla yaklaştığını belirtti. Aktan, “Engelli bireyler de toplumun bir parçası ve herkes gibi saygıyı hak ediyor. Birine yardım etmek için önce sormak gerekir: ‘Destek ister misiniz?’ Bu basit ama önemli bir soru.’ dedi.

“EĞLENCE DEĞİL, KALICI ÇÖZÜM İSTİYORUZ”

10-16 Mayıs Engelliler Haftası kapsamında yapılan etkinliklerin çoğunun sadece “görünmek” ve “eğlendirmek” odaklı olduğunu belirten Aktan, bu haftaların gerçek sorunların gündeme taşınması için bir fırsat olması gerektiğini vurguladı. Aktan, “Eğlenceye karşı değiliz” diyor ve ekliyor: “Biz de birlikte vakit geçirmeyi, gülmeyi seviyoruz. Ancak bu haftalarda esas olarak belediyelerin, kurumların neler yaptığını anlatması lazım. Örneğin işaret dili tercümanı istihdam ettik desinler, müzeleri erişilebilir hale getirdik desinler, sarı yolları düzenledik desinler… Bunlar daha anlamlı olur.” diye konuştu.

Engelli bireylerin yalnızca özel günlerde hatırlanıyor olmasından yakınan Aktan, bu durumun sadece kamu kurumlarında değil, özel sektörde de benzer şekilde yaşandığını söylüyor: “Etkinliklerde numaranı alıyorlar, ‘Size destek olacağız’ diyorlar. Sonra arıyoruz, ‘Bu hafta yurt dışındayım’, ‘Bu ay çok yoğunum’ gibi cevaplar alıyoruz. Sponsorluk görüşmelerinde bile ciddi sıkıntı yaşıyoruz. Şu an her şey maddiyata dayanıyor.”

Kendisinin 9 yıldır gönüllü olarak tercümanlık yaptığını, yalnızca altı ay sigortalı çalıştığını belirten Aktan, sistemli bir destek mekanizması kurulması gerektiğini vurgulayarak, “Eğer sponsor desteği bulabilseydik, en azından maaşım ve sigortam olurdu. Bu kadar yıl kaybım olmazdı. Şu anda hayatımı noterden mahkemeye, karakoldan hastaneye koşarak kazanmaya çalışıyorum. ”dedi.

“BAKANLIK ATIYOR AMA ÇÖZÜM ÜRETMİYOR”

Resmi tercüman atamalarında da önemli eksiklikler yaşandığını söyleyen Aktan, acil durumlarda bakanlıktan atanan tercümanlara ulaşılamadığını dile getirdi. Aktan, “Bir işitme engelli acil hastaneye gitmek istese, bakanlık tercümanı onunla gelemiyor. Önce resmi yazı, sonra izin süreci… Oysa İzmir’de bazı tercümanlar ‘Hemen geliyorum’ diyebiliyor. Bursa’da bu süreç çok yavaş ve yıpratıcı işliyor.” şeklinde konuştu.

Ayrıca tercümanların kamuda yükseldikten sonra sahadan çekildiğini, bu durumun da sahada büyük boşluklar yarattığını belirtti. Aktan, “Sağırlar sayesinde tercüman oluyorlar, sonra müdür olup tercümanlığı bırakıyorlar. Bu nankörlük. Tercümanlık tuvalet temizlemekten aşağı bir iş değil ki, memur oldum artık yapmam demek çok yanlış.” dedi.

“EĞİTİMDE DE BÜYÜK KAYIPLAR VAR”

İşitme engelli bireylerin eğitim hayatında da ciddi sıkıntılar yaşadığını aktaran Aktan, özellikle işaret dilini bilmeyen öğretmenlerin çocukların gelişimini geciktirdiğini ifade etti. Aktan, “Atanan öğretmenler genelde işaret dilini bilmiyor. Sonra kursa gidip öğrenmeye çalışıyor ama o süreçte öğrencinin bir yılı kayboluyor. Oysa işaret diline hakim öğretmenlerle çok daha iyi bir eğitim sağlanabilir.” diye konuştu.