BTÜ’den kentsel ısınmaya karşı doğal çözüm

Bursa Teknik Üniversitesi’nde (BTÜ) yürütülen bir araştırma, geniş yapraklı ve geniş taçlı ağaç türlerinin şehirlerde sıcaklık düşürücü etkisinin oldukça yüksek olduğunu ortaya koydu. Özellikle çınar, meşe ve ıhlamur gibi ağaçların gölgelerinde, çevresine göre 20 dereceye varan serinlik farkı oluştuğu tespit edildi.

KENTTEKİ SERİNLİKTE BİTKİLERİN PAYI BÜYÜK

BTÜ Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nden Doç. Dr. Kamil Erken ve Araştırma Görevlisi Onur Aksoy tarafından yürütülen çalışma, Erdem Saker Botanik Parkı, Hüdavendigar Kent Parkı, Reşat Oyal Kültür Parkı ve üniversite yerleşkesi gibi çeşitli noktalarda gerçekleştirildi. Bir yılı aşkın süredir devam eden araştırmada, farklı bitki örtüleri altındaki sıcaklık değerleri detaylı olarak ölçüldü.

ASFALT 60, ARAÇ KAPORTASI 85 DERECEYİ AŞTI

Yapılan ölçümler, sıcak hava dalgalarında asfalt, beton gibi yüzeylerde sıcaklıkların 60 dereceyi, güneş altında bırakılan araç kaportalarında ise 85 dereceyi geçtiğini gösterdi. Buna karşın çınar, meşe ve ıhlamur gibi ağaçların gölgesinde sıcaklık 32-35 dereceye kadar düşüyor.

Doç. Dr. Kamil Erken, “Gölge altında hissedilen sıcaklıkla açık alanda hissedilen sıcaklık arasında ciddi farklar var. Bu farklar, hem insanlar hem de çevre için büyük önem taşıyor. Sıcaklık 40 derece gibi görünse de, yüzey sıcaklıkları 65 dereceyi bulabiliyor ve bu, hem canlı hem cansız varlıklar için tehlike arz ediyor” dedi.

DOĞAYA UYUMLU BİTKİLER TERCİH EDİLMELİ

Erken, estetik kaygıyla seçilen ancak yüksek su tüketimi gerektiren bitkilerin yerine, bölge ekolojisine uygun ve kuraklığa dayanıklı türlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguladı. Meşe, defne, ıhlamur, çam ve at kestanesi gibi doğal türlerin hem çevreye uyumlu hem de serinletici etkisinin yüksek olduğuna dikkat çekti.

"Bu bitkiler, bakım istemeden doğada yaşamını sürdürebiliyor. Kent peyzajında bu türlerin kültüre alınarak kullanılması, hem sürdürülebilirlik hem de iklim uyumu açısından büyük katkı sağlar," ifadelerini kullandı.

BİTKİYLE DONATILAN ALANLARDA 20 DERECELİK FARK

Araştırmanın yürütücüsü Onur Aksoy ise, bitkisel örtünün yoğun olduğu alanlarla sert zeminlerin sıcaklıkları arasında ortalama 20 dereceye varan farklar ölçtüklerini söyledi. Özellikle yaprak yoğunluğu yüksek türlerin serinletici etkisinin çok daha belirgin olduğunu aktardı.

Projenin 2026 yılı Mart ayında tamamlanması planlanıyor. Uzmanlar, kentlerde iklim krizine karşı daha etkili çözümler geliştirmek için, doğal bitki örtüsüne dayalı peyzaj uygulamalarının yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor.