Lenf ödem rehabilitasyonu nedir?

Vücut ağırlığımızın dörtte biri lenf sıvılarından oluşur. Halk arasında fil hastalığı olarak anılan lenf ödem, lenf sıvılarının hücreler arası dokularda birikerek şişkinlik yapması sonucu oluşur. Bu şişlikler genellikle el ve ayaklarda görülürken, hafif şişlikler olarak seyredebileceği gibi ciddi şişlikler de olabilir. Lenfatik sistemdeki herhangi bir bozukluk lenf sıvılarının birikmesine neden olur.

Lenf Ödem Sebepleri Nelerdir?

 Lenf ödem meme cerrahisi sonrası, karın ve pelvik organ cerrahileri sonrası, eklem protezlerinden sonra, radyoterapi ve enfeksiyonlardan sonra da sık görülür. Çıkarılan lenf bezi sayısı ne kadar çoksa, radyoterapi ne kadar geniş alan uygulanırsa risk o kadar artar. Doğuştan olan lenf ödem yaşamın herhangi bir döneminde oluşabilir. Cerrahi sonrası olanlar ameliyattan hemen sonra ya da daha çok 1-2 yıl sonra yavaş yavaş gelişir.

Belirtileri Nelerdir?

Kolda sıkışma ya da dolgunluk hissi, ağrı, ağırlık, karıncalanma, şişlik ve kızarıklık, kol, el ve el bileğinde hareket zorluğu, saat, yüzük ya da bileziğin sıkması, deride gerginlik hissi, buna bağlı sıkıntı ve huzursuzluk.
Yavaş yavaş şiştiğinde ölçüm yapılmadıkça, hasta, hasta yakınları veya doktor tarafından fark edilmeyebilir. Gözle fark edildiğinde çap farkı tedavi edilmesi gereken düzeye gelmiş olabilir.

Şişlik çok artarsa lenf ödem olan bölgede akıntılar meydana gelebilir. Buralar enfeksiyona açık bölgelerdir.

Lenf ödemden korunma yolları nelerdir?

• Hiçbir şişliği ihmal etmeyin, hemen fizik tedavi doktorunuza başvurun.
• Kolunuzu temiz tutun, cilt bakımı yapın.
• Banyo sonrası ve gün içinde cilde nemlendirici sürün.
• Manikür yaptırmayın.
• Riskli kol ile ovma, çekme, itme gibi tekrarlayıcı hareketlerden kaçının.
• Ciltte sıyrık, çizik, böcek ısırığı olursa, sabun ile yıkayıp temiz tutun ve koruyun.
• Enfeksiyon açısından, kızarıklık, şişlik, ısı artışı, duyarlılık ve ateş gibi belirtilere karşı uyanık olun.
• Koltuk altı ve bacak kıllarını temizlerken elektrikli traş makinesi kullanın.
• Kolunuzu güneş yanığından koruyun. Güneşten koruyucu kremler kullanın.
• Kullandığınız kremlerin kozmetik olmamasına özen gösterin. İçindeki uygunsuz maddeler alerji ve yara oluşumuna neden olabilir.
• Böcek, arı ısırığı veya kedi tırmalama riski olan yerlerde dikkatli olun. Eğer ısırık olursa, cildi temizleyin, kolu kaldırın, soğuk uygulayın ve doktorunuza başvurun.
• Cildi tahriş edecek şeylerden kaçının.
• Duş alırken çok sıcak su kullanmayın.
• Banyoda keseleme, lifleme yapmayın.
• Sauna, kaplıca gibi fazla sıcak ortamlardan veya yazın aşırı sıcakta dışarı çıkmaktan kaçının.
• Ev ve bahçe işleri yaparken eldiven kullanın.
• Dikiş dikerken parmaklarınıza koruyucu yüzük takın.
• Riskli koldan aşı olmayın, tansiyon ölçtürmeyin, kan aldırmayın.
• Sıkı giysi, eldiven ve mücevher takmaktan kaçının.
• Omuza baskı yapmayan, geniş askılı iç çamaşırı
• Kolunuzu belli bir pozisyonda uzun süre tutmayın. Kolu askıda tutmak gibi hareketler kolunuzda kısıtlanmaya ve şişliğe neden olur.
• Yolculuğa çıkarken basınç kolluğu kullanın.

Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavide amaç, şişliği indirmek ve tekrar oluşmasını önlemeye çalışmaktır. Bu süreç hasta ve doktorun uyum içinde takip etmesi gereken uzun bir süreçtir. Ama sonuçları hasta açısından olumludur. Tedavisi uzman bir fizyoterapist tarafından yapılmalıdır.

• Doğru cilt bakımı (kola uygun nemlendirici aşağıdan yukarı tek yönde uygulanmalıdır, cilt kuru olmamalıdır) (2 defa /gün)
• Manuel lenf drenajı
• Hastanın kendi veya yakınlarının uyguladığı self drenaj
• Basınç pompaları (pünomatik kompresyon uygulamaları)
• Kişiye özel egzersiz programı