Sürdürülebilirlik nedir? Önemi ve ilkeleri

Birleşmiş Milletler bünyesinde yer alan bir proje sayesinde hayatımıza giren “sürdürülebilirlik” kelimesi artık pek çok alanda kullanılıyor. Daha temiz ve daha sağlıklı bir doğada yaşamak adına bu kelimenin anlamını ve üzerimize düşen görevleri bilmemiz gerekiyor.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NEDİR?

Sürdürülebilirlik nedir sorusuna en özet haliyle şöyle bir yanıt vermek mümkün: İnsan yaşamının daimi olması için tarımın ve üretimin daha iyi koşullarda, çevreye zarar vermeyecek şekilde gerçekleşmesi ve gelecek nesillerin de yaşamının korunması için yapılan faaliyetlerdir. Sadece bu yılı değil günümüzden 50 sene sonrasını da düşünerek yapılan tarım ve üretim etkinlikleri sayesinde gelecek nesillerin yaşamı da kontrol altına alınabiliyor. 

İşte bu doğal ve kontrollü döngüye “sürdürülebilirlik” adı veriliyor. Eğer akıllardaki sürdürülebilirlik ne demek sorusuna yanıt verdiysek; bilinmeyenleri öğrenmeye geçebiliriz.

SÜRDÜREBİLİRLİK NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?

Birleşmiş Milletler bünyesi altında çalışmakta olan Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu bu terimi bizlere duyurdu. Takvimler 1987 senesini gösterdiğinde yayımlanan bir raporda “Ortak Geleceğimiz” isimli bir proje sayesinde artık dünyanın pek çok noktasında bu terim duyulmaya başlandı. Sürdürülebilirlik projesi sayesinde bizden sonraki nesillerin huzurlu ve sağlıklı yaşaması hedefleniyor. 

Komisyonun raporunda yer alan tanıma göre sürdürülebilirlik şu şekilde açıklanmakta: “İnsanlık; doğanın gelecek nesillerin gereksinimlerine yanıt verme yeteneğini tehlikeye atmadan, günlük ihtiyaçları temin ederek, kalkınmayı sürdürülebilir kılma yeteneğine sahiptir.” 

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NEDEN ÖNEMLİ?

Çevresel sürdürülebilirlik, hayatımızda önemli bir yere sahip. Gelecek nesillerin de yaşam alanlarını koruma altına almak, besinlerin ve hayati önem taşıyan maddelerin devamını sağlamak için bu terim sık sık hatırlanmalı. Sanayinin olumsuz etkilerini azaltmak adına sürdürülebilir kavramını hayatımızın her alanında görmek gerek. Doğal kaynakların tükenmemesi için doğal dengenin devam etmesine destek olmak için bu kavramın önemi günden güne duyulmaktadır.

Su kaynaklarının tükenmemesi, ağaç ve ormanlık alanların yok olmaması, toprakların kirlenmemesi için tarım ve üretim alanında sürdürülebilir faaliyetler yapıldıkça günümüzden 50-100 sene sonrasını düşünmek çok da zor olmayacak. Her nesil kendinden sonraki nesili düşünerek hareket ettikçe bu kavram artık yaşam amacı olabilir.

HANGİ ALANLARDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK UYGULANABİLİR?

Sürdürülebilirlik örnekleri aklımıza gelen pek çok alanda karşımıza çıkıyor. Moda, teknoloji, gıda ve tarım, ulaşım gibi birçok sektör artık gelecek nesilleri düşünerek hareket etmeye başladı. Bu konuya daha detaylı bir açıklama yapmamız uygun olacak. 

Teknolojide sürdürülebilir hedefler uygulanmaktadır son yıllarda. Teknolojik cihazlar, dünya minerallerinden yapıldığı için özellikle de madencilik endüstrisini etkiliyor. Bu cihazların kullanımı ve evlerdeki miktarı dikkate alındığında, kontrol edilemeyen bir tüketim söz konusu. 

Eğer teknoloji konusunda sürdürülebilir bir düşünceye sahip olmak istersen; her yeni çıkan telefonu almaktan vazgeçebilirsin mesela. Elindeki cihazın ömrü bitene kadar kullanarak sen de yeni bir cihazın üretimi için onlarca madenin ve malzemenin kullanılmasına engel olabilirsin. Tüketim çılgınlığı son bulduğunda, sürdürülebilir hayat daha da aktif olacak gibi görünüyor.

Moda ve giyim dünyasında da sürdürülebilir faaliyetler söz konusu. Kıyafetlerin üretiminde önemli bir rol oynayan pamuk hızla büyür. Büyüme evresinde ise toprak kirliliğine neden olur. Toksik kimyasallarla büyüyen pamuk, modadan gelen taleplere göre daha fazla üretilir. İhtiyaçtan fazla üretim ise su ve toprak kirliliğine sebep olacaktır. Sana vereceğimiz tavsiye; sentetik kimyasal kullanan firmalardan ve ürünlerden uzak durman. Çünkü sentetik elyaflı kumaşlar yıkanma esnasında okyanuslara kadar zarar verecek kimyasalları suya bırakmaktadır.

Ulaşım ve aktarmada sürdürülebilir düşünceyi görmek istersen toplu taşıma araçlarına destek verebilirsin. Özellikle de çevresel sürdürülebilire destek olmak için bisiklet kullanarak gideceğin yere ulaşabilirsin. Hatta kısa mesafelerde yürüyerek hem oksijen döngüsünü korursun hemde bedenini. Araçlardan çıkan gazlar nedeniyle hava kirliliği oluştuğu için bu konuda hassas olması gereken bireylerin sayısı günden güne artmalı.

Evde sürdürülebilir ürünler de oldukça kullanışlı ve faydalı hale gelmeye başladı. Atıkların azalmasına yardım etmek, gelecek nesillere daha iyi bir yaşam alanı bırakmak adına bazı alışkanlıklardan vazgeçilmiş durumda. Özellikle de türkiye’de plastik poşetlerin ücretli olması milyonlarca kişiyi tek bir çanta kullanımına yöneltti. 

Bu sayede plastik poşet üretimi ve kullanımı dikkat çekici şekilde azaldı. Bu poşetlerin yerini geri dönüşüm çantaları ve uzun ömürlü bez çantalar aldı. Hatta eli dikiş tutan herkes eski kıyafetlerinden alışveriş çantası yapmaya başladı. İşte sürdürülebilir yaşamın en iyi örneklerinden biri!

Çalışma hayatında da sürdürülebilir projeler uygulanıyor. Özellikle de ofis ortamında kullanılan bardak, çatal, su şişesi gibi ürünleri herkes kendi evinden getirdiğinde plastik ya da kağıt ürünlerin kullanım miktarı epeyce azalıyor. Evimizden işimize kadar kendini hatırlatan sürdürülebilir örnekler bizlerin ve gelecek nesillerin en iyi ortamda yaşamasını hedefliyor.

Dijital alanda da sürdürülebilirlik mümkün. Özellikle de online işlemler sayesinde dijital sürdürülebilirlik hızla uygulanıyor.  Pandemiden önce hayatımıza giren online işlemler pandemiden sonra daha da hızlandı. Pek çok mağaza ve işyeri ofisini kapatarak sanal ortamdan satışalrını yapmaya başladı. Bu sistem sayesinde ofis ve mağazalarda enerji harcamaları azaldığı gibi su ve ışık harcamaları da kesildi. Homeoffice kavramı, dijital sürdürülebilirlik sayesinde pek çok alanda kendinden söz etmeye başladı.

Bu döngü içinde insanlar artık mağaza mağaza gezmek yerine mobil cihazlar üzerinden istediği ürünleri birkaç işlem sayesinde kolayca kapısına kadar sipariş verebiliyor. eçanta da dijital sürdürülebilirlik için elinden geleni yaparak beğendiğin çanta, ayakkabı, aksesuar ve giyim ürünlerini online hizmet sayesinde sana ulaştırıyor!

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN İLKELERİ NELERDİR?

Sen de çevrendeki duyarlı kişiler gibi sürdürülebilir dünya için bir adım atmak istersen şu kuralları her sabah hatırlayabilirsin. Bu kurallar aynı zamanda sürdürülebilirlik için neler yapılabilir sorusuna da yanıt veriyor:

• Geri dönüşüm ürünü olan eşyaları kullanabilirsin.
• Atıkları azaltarak evde farklı amaçlarla kullanabilirsin. Mesela salça için aldığın cam kavanozu sonrasında vazo, takı kutusu, bakliyat kutusu olarak kullanabilirsin.
• İhtiyacın kadarını satın aldığında 1 tane daha gereksiz bir üretime sebep olmayabilirsin. 10 paket makarna almak yerine o ay ne kadar kullanacaksan ihtiyacın olanı alabilirsin.
• Tüketirken diğer canlıları da düşünerek hareket edebilirsin. Mesela; reyonda 5 ekmek varsa ve sırada senden sonra alacak kişiler varsa o gün ihtiyacın olan ekmek sayısını alabilirsin. Böylece yeni bir ekmek yapımı için su, elektrik, üretim harcamalarının azalmasına yardım edebilirsin.
• Evinde enerjileri tasarruflu şekilde kullanabilirsin. Kullanmadığın ışıkları kapatarak, bulaşıkları makinede yıkayarak, haftanın belirli günlerinde çamaşır günleri yaparak enerji harcamalarını kontrol edebilirsin. Unutma, bugün olan su yarın olmayabilir!

Markalar ve Sürdürülebilirlik Algısı

Pek çok marka doğal döngüyü bozmamak adına geri dönüşüm ürünlerini kullanmaya başladı. Özellikle de vegan ve sıfır atık algısıyla üretimlerini yapan firmaların sayısı da artmaya devam ediyor. Tommy Hilfiger son zamanlarda çıkardığı denim ürünlerinde hazır giyim tesislerinden toplanan pamuklu kumaş artıklarını kullandığını açıkladı. Bu yöntem sayesinde sıfır atık uygulanıyor ve yepyeni ürünler alıcısına kavuşuyor.

Dünya genelinde markaların sürdürülebilirlik projeleri dikkat çekmeye devam ediyor. Çanta ve ayakkabı alanında doğaya zarar vermeyen malzemelerin kullanılması bu projenin birer parçası. Eğer sen de bu projede yer almak istersen kullanacağın ürünün üretim hikayesini ve içeriğini iyi şekilde analiz edebilirsin.

Sürdürülebilir Dünya İçin Tavsiyeler

Bugünü kurtarmak ve yarına daha emin adımlarla ilerlemek için herkesin sürdürülebilir dünya nedir sorusunun yanıtıyla tanışması gerekiyor. Bu konuda gerekli bilgileri verelim. Sürdürülebilir dünya demek; ekolojik döngünün olması gerektiği gibi işlemesidir. Canlıların yaşam alanına saygı duymak, insan sağlığı ve güvenliğini korumak, doğal kaynaklara sahip çıkmak bu sorunun yanıtları içindedir. İnsanlarla canlılar arasında kurulan bağ ve iletişim, ekolojik döngünün devam etmesi için asla kesilmemelidir. Doğaya zarar vermeden yaşayan insanlar sayesinde canlılarda bulunduğu alanlara sahip çıkarak daha iyi yaşanabilir bir dünya sunar. 

Sürdürülebilir Büyüme Hakkında 

Aslında bu kavram, her alan için farklı anlamlar taşır. Ekonomide, sanayide, sağlık ve iş ortamı için birbirinden farklı yanıtlar verilmektedir. Ancak genel olarak bir yanıt vermek gerekirse sürdürülebilir büyüme nedir sorusuna şöyle bir yanıt vermek daha doğru olur:

Elde var olan kaynakların verimli şekilde kullanılması sayesinde, yapılan işten en iyi sonuç alınır. Az masrafla,kaliteli malzemeyle yüksek verim almak sürdürülebilir büyümeyi açıklayabilir.

Ekonomik alanda da bu terim çok sık kullanılır. Makroekonomik yönden incelendiğinde; bir ülkenin uzun süreler boyunca kaynaklarını verimli şekilde kullanarak ekonomik açıdan büyümesi anlamına gelmektedir. 

Potansiyel gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışını yakalaması için kaynakların etkin kullanılmasını ifade eden bir terim olarak sık sık kullanılır.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KAVRAMLARI NELERDİR?

Sürdürülebilirliğin 3 temel kavram çevresinde geliştiğini ifade etmek gerekir. Çevre koruma - ekonomik büyüme - sosyal gelişim kavramları ile şekillenen sürdürülebilirlik bu 3 kavramla bir bütün halindedir. Hepsi dengeli halde birbirini tamamladığında, dünya daha iyi yaşanabilir hale gelir.