Oruca nasıl niyet edilir?

Ramazan ayının başlamasıyla birlikte oruçla ilgili bilinmesi gerekenlerin yanı sıra oruca nasıl niyet edilmesi gerektiği konusu önem kazandı. Bin aydan daha hayırlı olan Ramazan ayında tutulan oruç için nasıl niyet edilmesi gerektiğini araştıran Müslümanlar, "Oruca nasıl niyet edilir?" sorusunun cevabını merak ediyor.

ORUCA NASIL NİYET EDİLİR? 

Niyet etmek, oruç ibadetinin şartlarındandır. Niyetsiz tutulan oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek yeterli olsa da, niyetin dil ile ifade edilmesi tavsiye edilir. Oruç için sahura kalkmak da niyet kabul edilir.

Ramazan orucu, belli günlerde tutulacak adanan oruçlar ve nafile oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile bir sonraki gün tepe noktasına ulaşması arasındaki süredir (yaklaşık 10 dakika). Ancak imsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu süre içinde bir şey yenilmemiş, içilmemiş veya oruca aykırı bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz niyeti geçerli olmaz (Kâsânî, Bedâî’, 2/85). Bu oruçlar için "yarınki orucu tutmaya" şeklinde genel bir niyet yeterli olsa da, geceleyin niyet edilmesi ve "yarınki Ramazan orucuna" şeklinde belirli bir orucun niyet edilmesi daha faziletlidir. Her gün için ayrı ayrı niyet etmek gereklidir (Mevsılî, el-İhtiyâr, 1/126-127).

Kaza, keffaret ve belirli bir zamana bağlı olmayan adanan oruçlar için gün batımından imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tür oruçlara niyet ederken, "falanca kaza, keffaret veya adak orucuna" şeklinde belirtilmesi önemlidir.

Şafiî mezhebine göre ise nafile dışındaki tüm oruçlar için geceleyin niyet edilmelidir. İmsak vaktine kadar niyet edilmemişse o günün orucu geçerli olmaz. Nafile oruçlar için ise güneş tepe noktasına ulaşmadan önceye kadar niyet edilebilir (Şirâzî, el-Mühezzeb, 1/331-332).

ORUÇ TUTMAKLA YÜKÜMLÜ OLMANIN ŞARTLARI NELERDİR?

İslam'a göre, bireyin ibadetlerden sorumlu olabilmesi için temel şartlar Müslüman, akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış olmaktır. Bu şartlar, oruç ibadeti ile sorumlu olmanın da gereklilikleridir. Dolayısıyla, bir kişinin Ramazan ayında oruç tutması için ilk olarak Müslüman ve akıl sahibi olması gerekmektedir (Kâsânî, Bedâî’, 2/87).

İbadetlerle yükümlü olma şartlarını taşıyan ancak bazı özel durumlarla karşılaşan kişilere oruç tutmama ruhsatı verilmiştir. İbadetlerle yükümlü olmayan ancak ergenlik çağına gelmemiş çocukların, alışma ve hazırlık süreci için namaz kılmaları ve oruç tutmaları teşvik edilir. Hz. Peygamber (s.a.s.), yedi yaşından on yaşına kadar olan süre zarfında çocukların namaza alıştırılmasını tavsiye etmiştir (Ebû Dâvûd, Salât, 26 [494-495]; Tirmizî, Salât, 182 [407]).