#Aot

Airbus A320 ailesinde radyasyon kaynaklı yazılım krizi

Havacılık sektörü, son yılların en kritik teknik uyarılarından biriyle karşı karşıya. Güneş patlamaları sonucu ortaya çıkan yoğun radyasyonun, Airbus A320 uçaklarının uçuş kontrol sistemlerindeki verileri bozabileceği bildirildi. İstinye Üniversitesi Uçak Teknolojisi Program Başkanı ve Kıdemli Aviyonik Mühendisi Ersan Yüksel, konunun hava taşımacılığı için ciddi riskler içerdiğini belirterek, bu tehdidin bazı A320 uçaklarını uçuşa elverişsiz hale getirebileceğini vurguladı. JETBLUE UÇAĞINDA ANI İRTİFA KAYBI: OLAY NASIL ORTAYA ÇIKTI? 30 Ekim’de JetBlue’ya ait A320’nin Cancun–Newark seferi sırasında uçak, otomatik uçuş modunda pilot talimatı dışında aniden burnunu aşağı verdi ve irtifa kaybetti. Bu sırada bazı yolcular hafif yaralandı. Pilotlar kontrolü yeniden sağlayarak Tampa Havalimanı’na acil iniş yaptı. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından yapılan incelemede, sorunun Fly-by-Wire sistemine bağlı ELAC uçuş kontrol bilgisayarında, güneş kaynaklı radyasyonun sebep olduğu bir yazılım bozulmasından kaynaklandığı tespit edildi. A320’LERDE FLY-BY-WIRE RİSKİ: BOEING 737 ETKİLENMİYOR Yüksel, Airbus A320 ailesinin uçuş kumandalarının elektriksel sistemlerle kontrol edildiğine dikkat çekerek, benzer bir bilgisayarın Boeing 737’lerde bulunmadığını ifade etti. Bu durum, sorunun yalnızca A320 ailesini etkilemesi anlamına geliyor. AIRBUS’TAN ACİL UYARI (AOT): “UÇAK YAPISAL LİMİTLERİ AŞILABİLİR” FAA bulgularının ardından Airbus, A320 operatörlerine AOT (Alert Operators Transmission) yayımladı. AOT’da, bazı ELAC bilgisayarlarında bulunan yazılımların güneş patlamalarından etkilenmiş olabileceği, bunun da uçağın burnunun kontrol dışı şekilde aşağı yönelmesine neden olabileceği belirtildi. En kötü senaryoda, bu durumun uçağın yapısal limitlerini aşarak hasara yol açabileceği vurgulandı. A320’LERİN YARISI ETKİLENEBİLİR: 6 BİN UÇAK İÇİN İŞLEM GEREKİYOR Dünyada aktif olarak kullanılan 11 bin 300 A320 ailesi uçağın; 6 bin 440’ı A320 Klasik geri kalanı A320 NEO modellerinden oluşuyor. Yazılım bozulmasının hem Klasik hem NEO modellerini etkileyebileceği değerlendiriliyor. Yaklaşık 6 bin uçak için yazılım güncellemesi yapılması gerekecek. Bu işlem yaklaşık 3 saat sürüyor ve uçağın yerde kalacağı süre sınırlı. Ancak daha kritik olan, 1000 adet ELAC bilgisayarının tamamen değiştirilmesi gerekecek olması. Yedek bilgisayar stoklarının sınırlı olması nedeniyle birçok uçağın uzun süre uçuş dışı kalabileceği öngörülüyor. EASA ACİL UÇUŞA ELVERİŞLİLİK DİREKTİFİ YAYIMLADI Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA), sorunun uçuş güvenliğini tehdit etmesi nedeniyle Acil Uçuşa Elverişlilik Direktifi (Emergency AD) yayımladı. Bu direktife göre etkilenen uçaklar düzeltici bakım yapılmadan uçuş yapamayacak. Sadece bakım merkezine ulaşmak için, yolcusuz ve ETOPS gerektirmeyen en fazla 3 uçuş izni veriliyor. SEKTÖR İÇİN KRİTİK UYARI: “TECRÜBELİ PERSONEL HAYATİ” Ersan Yüksel, olayın havacılık sektöründe mühendislik, bakım ve planlama ekiplerinin ne kadar hızlı ve yetkin olması gerektiğini bir kez daha gösterdiğini belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Böylesi beklenmedik yazılım bozulmaları, havacılık otoritelerinin ve üreticilerin ne kadar hızlı hareket ettiğini gösterdi. Bu durum, güçlü ekiplerin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.”