Bursa’nın unutulmuş mirası yeniden hayat buluyor: Derbent dokuması

Bursa'nın İznik ilçesine bağlı Derbent Mahallesi, tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çekiyor.

Yaklaşık bir asırlık geçmişe sahip olan "Derbent dokuması", unutulmak üzereyken yeniden ortaya çıkarıldı ve 2019 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretle tescillendi.

Mahallenin kadınları, geçmişteki geleneksel dokumacılığı günümüze taşıyarak bu kültürel mirası yaşatıyor.

Derbent dokuması, mahallenin kadınları tarafından İznik Belediyesi Derbent El Dokumaları Atölyesi'nde üretiliyor.

Bordo ve lacivert renkleriyle tanınan ve ince işçilikle dokunan bu geleneksel kumaşlar, farklı ürünlere dönüştürülerek kullanıma sunuluyor.

Pamuklu keten ipliklerinden dokunan Derbent dokuması, "gelin yanağı", "çift saksı", "eğrelti", "kırık metre", "yan geçme", "ördek", "davul tokmağı" ve "ala kiraz" gibi geleneksel desenlere sahip.

Bu desenler, kadınların gözlemlerinden ve günlük hayatlarından ilham alınarak stilize edilmiştir.

İznik Kadın Üreticiler Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Zeliha Peşte, Derbent Mahallesi'ndeki göçmen kadınların, evlerinde kara tezgahlarda dokuma yaparak hem günlük ihtiyaçlarını karşıladığını hem de estetik desenler yarattığını belirtiyor.

Peşte, Derbentli kadınların bu el sanatını yaşatmak için bir araya gelip kooperatif kurduğunu, Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin destekleriyle bu atölyenin faaliyete geçtiğini anlatıyor.

Ayrıca, "Belediye bünyesinde kendi imkanlarımızla dosyamızı hazırladık ve sonunda Derbent dokumasını coğrafi işaretle tescilledik. Bu süreç bizim için çok öğreticiydi ve bu değerli mirası geleceğe taşımak için önemli bir adım attık" diye konuştu.

Zeliha Peşte, atölyede kadınların belirli dönemlerde çalıştıklarını ve üretim sürecinin kadınların isteklerine göre şekillendiğini vurguladı.

Peşte ayrıca, Derbent dokumasının sürdürülebilir ticaretini sağlamak amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından proje desteği aldıklarını ve İznik merkezli bir satış ofisi kuracaklarını belirtti.

Bu ofis sayesinde, Derbent dokuması sevenleriyle dijital mecralar üzerinden buluşacak.

63 yaşındaki Hasibe Çiçek, Derbent dokuması ile olan bağını çocukluk yıllarına kadar götürüyor.

Annesinin bu geleneksel dokumayı yaptığı dönemde, o da bu sanatı öğrenmeye çalışmış.

Çiçek, yıllar içinde bu geleneğin kaybolmaya yüz tuttuğunu ancak kadınlar olarak yeniden hayat verdiklerini belirtiyor.

Ayrıca, bu sanatı yaşatmanın ve gelecek nesillere aktarmanın önemine dikkat çeken Çiçek, "Gençlere öğretirsek, bu değerli miras daha da büyür" diyor.

Derbent dokuması, kadınların el emeğiyle hayata geçiyor ve geleneksel sanatları yaşatarak hem kültürel mirası koruyor hem de sürdürülebilir bir ticaretin temellerini atıyor.

Bu özel dokuma, Bursa'nın Derbent Mahallesi'ni sadece geçmişin değil, aynı zamanda geleceğin de önemli bir parçası haline getiriyor.