Zeytinliğin gerdanlığı;Saklı cennet Tirilye

Bilal KAYAALTI

Bundan 100 yıl öncesine kadar Rum nüfusunun çoğunlukta olduğu Tirilye'de şimdi onların kiliseleri ve manastırları, bu sahil kasabasının evleri, camileriyle birlikte misafirlerinin ilgisini çekiyor. Trilye adı hakkında birçok rivayet söz konusu. En meşhuru İznik Konsülü sırasında Hristiyanlığa freski sokmaya kalktıkları için afaroz edilen 3 rahip buraya sürgün edilmiş ve buraya da 3 rahip anlamına gelen Trilye adı verilmiş. Bir diğer rivayete göre ise buranın barbunu çok meşhur olduğu için Trilye adını barbunun Rumcası olan "Triglia" kelimesinden aldığı söyleniyor.

TURİST KAYNIYOR

Şu bir gerçek ki, Trilye zamanla kendinden çok daha söz ettirmeye aday. Tarih evleri, daracık sokakları, tertemiz denizi ile Bursa'nın namını, şanını yücelten bir sahil kasabası. Tirilye'nin adını birkaç kez değiştirilse de, yerli halk bu isimleri kabullenmemiş. 1909 Mahmutşevketpaşa, 1963'te ise Zeytinbağı yapılmış ama yerli halk bu gizemli beldeyiTirilye olarak kabullenmiş. Bunca güzelliği ile turistlerin akınına uğrayan Tirilye'de bulunan bazı tarihi evler bakımsızlık yüzünden yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya. Çok ciddi turist potansiyeline sahip olan beldenin evleri bir an önce elden geçirilip restore edilirse, burası Bursa turizminin patlama noktası olarak kayıtlara geçer.

ZAMAN TÜNELİ

Tirilye sit alanı olduğu için doğallığını yitirmemiş alanlardan. Birçok yerde bulamayacağınız kalitedeki zeytinleri ve yağı, damaklarda ayrı bir yeri var. Her metre karesindeki güzelliği misafirlerini zaman tüneline sokuyor, başını döndürüyor. Denizinin temizliği, çarşısı, restoranları, zeytin ağaçlarının bir gerdanlık gibi etrafı süslediği ve tabi ki, ahilik kültürünü yaşatanesnafı yerli yabancı turistleri bir hayli memnun ediyor. 

TAŞ MEKTEP

Fotoğraf tutkunları için Tirilye'nin evleri ve sokakları vaz geçilmez bir malzeme. Yerli turistleri kendisine çeken bu sahil kasabası, doğallığıyla insan huzur veriyor. Osmanlı'nın son dönemlerinde eğitimde yapılan reformlar sonrası 1909 yılında Trilye metropoliti tarafından bu okul yaptırılmış. Mübadele sonrasında okul 1924 yılında Öksüzler Evi olarak kullanılmaya başlansa da 1928 yılında tekrar okul olarak kullanılmaya devam edilmiş. 1988 yılında binadaki sorunlar nedeniyle boşaltımış ve uzun bir süre kaderine bırakılmış. Binanın restore edilip kültür ve turizm merkezi olarak açılması planlanıyor.

FATİH CAMİİ (HAGİOS STEPHANOS)

Tirilye'nin çevresi yıllarca Hıristiyanlık için çok önemli bir yere sahip olmuş. Nitekim Bursa'nın İznik bölgesinde Büyük Konsül toplanmış. Trilye gibi küçük bir köyde bile çok sayıda kilise var. Köyün belki de en tarihi yapısı ise 7. yy'da yapılmış olan ve eski adı HagiosStephanos olan eski bir kilise. 1560 yılında buraya minare ve mihrap eklenmiş ve Fatih Camii ortaya çıkmış. Camiinin hemen yanına da Yavuz Selim tarafından Avlulu Hamam yaptırılmış. Camii bugün hala ibadete açık

.

DÜNDAR EVİ

Giriş kapısının üzerindeki mermer kitabe, ilk alındığında, kazınarak yeni sahibinin adı (Dündar Evi) yazılmışsa da bu gün bu yazı da kazınmış olup sadece izleri durmakta. Ana girişin sağında ve solunda silinmiş taş oyma iskemlerler bulunur. Taş Mektep binasının görkemi ile gezinirken, yapı birdenbire ortaya çıkıyor. Burada, küçük bir meydan, yaşlı bir ağaç ve bir kaç tarihi çeşme var.Mudanya'dan Tirilye'ye giderken zeytinlik araziye çıkan yolun başlangıcında. Kiliseden geriye sadece duvarları kalmıştır. Bu duvarlar, kaba bir işçilikle yapılmışlar. Görünümüyle bir kaleyi andırıyor. Masif giriş kapısının üzerindeki mermer kitabe 1801 tarihşi zorlukla okunabilmektedir.