Kornea nakli tedavisi görme kaybını önlemede ne kadar etkili?

Kornea naklinin, korneadaki saydamlık kaybı nedeniyle görme bozukluğu yaşayan hastalara uygulandığını belirten Osmangazi Göz Hastanesi Göz Hastalıkları ve Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Karataş Durusoy, “Bu ameliyat, sağlıklı bir donör korneasıyla hastanın hasarlı korneasının değiştirilmesi esasına dayanır ve organ-doku nakilleri arasında en yüksek başarı oranına sahiptir” dedi. 

Aynı zamanda refraktif cerrahi, akıllı lens ameliyatları, göz kapağı cerrahisi, katarakt ameliyatları, lazer cerrahileri ve retina hastalıklarının tedavisi gibi alanlarda da çalışmalar yaptığını ifade etti.

KORNEA NAKLİ NASIL YAPILIYOR?

Türkiye’de kornea naklinin Sağlık Bakanlığı’nın organ ve doku nakil sistemine bağlı olarak gerçekleştirildiğini belirten Dr. Karataş Durusoy, sürecin titizlikle yürütüldüğünü vurguladı. “Öncelikle hastalar detaylı bir değerlendirmeden geçirilerek bekleme listesine alınır. Uygun donör bulunduğunda, göz bankalarında yapılan kontroller sonucunda sağlıklı olduğu onaylanan kornealar hastalara nakledilir” dedi.

Ameliyatın lokal veya tercihe bağlı olarak genel anestezi altında gerçekleştirildiğini belirten Durusoy, operasyon sırasında hastanın herhangi bir ağrı hissetmediğini söyledi. Ameliyat sonrası takip sürecinin ise kullanılan yönteme göre farklılık gösterdiğini ekledi.  “Dikişli kornea nakillerinde, dikişlerin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekirken, dikişsiz nakil yöntemi hastanın daha hızlı görme kazanmasını sağlıyor” dedi.

KORNEA NAKLİNDE BAŞARI ORANI OLDUKÇA YÜKSEK

Kornea naklinin, diğer organ nakillerine kıyasla en yüksek başarı oranına sahip ameliyatlardan biri olduğunu belirten Dr. Karataş Durusoy, ameliyatın başarısını etkileyen faktörlere dikkat çekti. “Hastanın göz yapısı, dikiş sayısı ve nakil yöntemi başarı oranını etkileyen önemli faktörlerdir. Her ne kadar bazı hastalarda doku reddi yaşansa da, düzenli takip ve erken müdahale ile bu risk en aza indirilebiliyor” dedi.
Başarıyla tamamlanan ameliyatların hastaların hayatında büyük değişimler yarattığını belirten Durusoy, yaşadığı örneklerden birini şu sözlerle anlattı: “Her iki gözünde büyük lekeler bulunan ve neredeyse tamamen görme yetisini kaybetmiş 90 yaşındaki bir hastamız vardı. Kornea ve katarakt ameliyatlarını başarıyla gerçekleştirdik ve hastamız tekrar görmeye başladı. Yalnız başına gelip bağımsız bir şekilde hayatına devam edebilmesi bizim için en büyük mutluluk” dedi.

ORGAN BAĞIŞI GÖRME KAYBI OLAN HASTALAR İÇİN HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR

Kornea nakli için donör bağışının hayati önem taşıdığını belirten Durusoy, toplumda organ ve doku bağışı konusunda farkındalık yaratılması gerektiğini söyledi. “Kornea nakli, görme kaybı yaşayan birçok hastaya yeni bir hayat sunuyor. Ancak donör sayısı ne yazık ki yeterli değil. Organ ve doku bağışı, başkalarının hayatına ışık olmak için bırakılabilecek en değerli miraslardan biri” dedi.

Kornea naklinin hem teknik açıdan başarı oranının yüksek olması hem de hastalar için sağladığı büyük yaşam değişikliği nedeniyle çok önemli bir operasyon olduğuna dikkat çeken Durusoy, “Bu operasyon sayesinde birçok hasta bağımsız bir yaşam sürme şansına kavuşuyor” dedi. 

FARKLI NAKİL YÖNTEMLERİ UYGULANIYOR

Kornea naklinin tek tip bir ameliyat olmadığını, hastanın durumuna bağlı olarak farklı teknikler kullanıldığını belirten Dr. Karataş Durusoy, “Hastanın korneasındaki hasarın yerine ve boyutuna göre tam kat nakil, yarım kat nakil ya da endotelyal nakil yöntemleri uygulanabilir. Özellikle endotelyal nakilde sadece iç tabakanın değiştirilmesi sayesinde dikişsiz ve hızlı bir iyileşme süreci sağlanıyor” dedi.

PARSİYEL (YARIM KAT) KORNEA NAKLİ

Bazı hastalarda korneadaki hasarın sadece belirli bir katmanı etkilediğini belirten Durusoy, bu tür durumlarda tam kat nakil yerine sadece hasarlı kısmın değiştirilmesinin mümkün olduğunu söyledi. Durusoy, “Eğer hastanın korneasında leke, iz ya da opaklaşma tam katı etkilemiyorsa, sadece lekeli kısmı değiştirerek daha düşük doku reddi riskiyle başarılı bir nakil gerçekleştirebiliyoruz. Bu ameliyat dikişli olsa da, korneanın bütünlüğü tam kat nakile göre daha az bozulduğu için yara ayrılması gibi komplikasyonların riski minimalize ediliyor” dedi. 

ENDOTELYAL NAKİL: DİKİŞSİZ VE HIZLI İYİLEŞEN YÖNTEM

Gözün en iç tabakasındaki hücre kaybının görme kaybına neden olabildiğini belirten Durusoy, bu tür durumlarda endotelyal nakil yönteminin uygulandığını söyledi. Durusoy, “Bazı hastalarda, özellikle genetik yatkınlık sonucu ya da geçirilmiş katarakt ameliyatı sonrasında, korneanın iç tabakasındaki hücrelerde azalma görülebiliyor. Bu durumda tam kat nakil yapmak yerine, sadece iç tabakayı değiştirdiğimiz endotelyal nakil yöntemi uygulanıyor.” dedi.
Endotelyal naklin çok ince bir tabakanın nakledilmesiyle gerçekleştirildiğini anlatan Durusoy, bu yöntemin büyük avantajlar sunduğunu belirterek, “Soğan zarı gibi ince bir tabaka, özel bir tüple hastanın korneasına yerleştiriliyor. En önemli farkı ise dikişsiz bir nakil olması. İyileşme süresi çok hızlı, bazı hastalar birkaç gün içinde görmeye başlıyor. O kadar doğal bir operasyon ki, bazen doktorlar bile nakil yapıldığını anlamakta zorlanabiliyor.” şeklinde konuştu.  

TAM KAT NAKİL HÂLÂ ÖNEMLİ BİR SEÇENEK

Bazı hastalarda ise hâlâ tam kat kornea naklinin gerekli olabildiğini belirten Durusoy, “Eğer korneadaki hastalık tüm katmanları etkilemişse, tam kat nakil kaçınılmaz oluyor. Ancak gelişen tekniklerle doku reddi riskini en aza indirerek başarılı sonuçlar alabiliyoruz” dedi.

BİR DONÖR, BİRDEN FAZLA HASTAYA UMUT OLABİLİYOR

Gelişen nakil teknikleri sayesinde artık bir donör korneanın birden fazla hastada kullanılabildiğini belirten Durusoy, organ bağışının önemine dikkat çekti. “Tam kat nakilde tüm kornea kullanılırken, parsiyel ve endotelyal nakillerde donör korneanın farklı katmanlarını farklı hastalara nakledebilmek mümkün. Yani bir kornea, birden fazla hastaya şifa olabiliyor. Bu yüzden organ ve doku bağışı çok önemli. Daha fazla insanın görme yetisini yeniden kazanabilmesi için toplumsal farkındalığın artırılması gerekiyor” diye konuştu. 

Kornea naklinin her geçen gün gelişen teknolojilerle daha başarılı sonuçlar verdiğini vurgulayan Durusoy, hastaların bu süreçte doktorlarına güvenerek düzenli kontrollerini aksatmaması gerektiğini belirterek sözlerini tamamladı.