'Kantarın Topuzu' Umurbey Hamamı'nda

Nagihan ER/Afra AKBALIK

Vehbi Koç Vakfı desteğiyle, aslına uygun kriterlerde restore edilen Umurbey Hamamı, TOFAŞ Sanat Galerisi olarak kullanıma açılmıştı. Hamamda konseptine uygun olarak düzenlenen ilk sergi ise "Eski Hamam Eski Tas" olmuştu.  Hamam bugünlerde, "Kantarın Topuzu: Teraziler, Kantarlar, Ölçü Aletleri" sergisine ev sahipliği yapmakta. Mutfaktan ticarete, bilimden kültürel yaşama kadar, ölçü birimlerinin hayatımızın çeşitli alanlarındaki izlerine, tarihi hamamın geleneksel dokusuyla, tanıklık ediliyor.

Her türlü ölçü aletinin bulunduğu sergiden sarraf cep terazilerine bir örnek.

ÖLÇÜMLERİN TARİHSEL SÜRECİ

Tarihi milattan önce 5 bin yılına kadar uzanan teraziler, sadece dünyayı değiştiren ve ekonomik hayatı şekillendiren bir gereç olarak görülmemektedir. İlişkilendiği adalet, denge, hassasiyet gibi kavramlarla; felsefeye, bilime ve sanata dair bir simge olmuştur. Mısırlılar'dan izler taşıyan estetik görüntüleri, taşınması zor ağırlıkları, doğru ölçüm yapıp yapmadığına karşı duyulan güvensizlikleriyle günümüze kadar çeşitlilik göstererek gelişen ölçü aletleri, geniş bir alanda ziyaretçileri için sergilenmekte. Arpa, dirhem, kantar gibi eskiden kullanılan bu ölçü aletleri, modern ölçü aletleri ve birimlerinin yanında güvenilirliğini kaybetmiştir.

HIZLI GELİŞİM

Tarihi süreci içerisinde sürekli gelişen ölçü aletleri, zamanla fiyat hesaplayan teraziler, cep terazileri gibi gelişimler göstererek değişmiştir. Pazarda, sanayide ve günlük yaşantının getirisi olarak birçok yerde karşımıza çıkan bu ölçü aletleri, devrimler, modernleşmeler ve benzeri gibi ilerlemeleri ile bizde kullanılan geleneksel türlerinin yanında fazlasıyla öne geçmiştir. Bu durum bizi tarihsel süreçte diğer ülkelerden de geride bırakmıştır.

Estetik görünüşü ve geleneksel oluşuyla dikkat çeken kantarlar.

İŞLEVLERİ AYNI AMA...

Eski ve yeni ölçü aletleri aynı işler için kullanılsa da, yeni ölçü aletlerindeki hata oranı çok azdır. Eski ölçüm aletlerinin günümüzde kullanılmıyor olmasının en büyük nedeni Avrupa ülkeleri ile birliğin sağlanmak istenmesidir. Ölçme aletlerinde bu denli köklü değişiklikler, Mustafa Kemal Atatürk zamanında yapılmıştır ve bu sayede uluslar arası alanda meydana gelen karmaşaların ciddi anlamda önüne geçilmiştir. Uluslararası karmaşıklığın yanında, kendi içimizde yapılan haksız ölçümlerin de önüne geçilmiştir.

20. Ve 21. Yy'da kullanılan gram ağırlık takımları.

İLGİ GÖRÜYOR

TOFAŞ Müzesi sınırları içinde bulunan bu tarihi hamamdan oluşan galeri; parka, park içerisindeki Fayton Kafe'ye, TOFAŞ Anadolu Arabaları Müzesi'ne gezmeye gelenlerin uğrayabileceği bir sergi olarak ziyaretçilerini ağrlıyor ve oldukça ilgi görüyor.

Galerinin konumlandırıldığı tarihi hamamın mimarisi, yüksek tavanındaki pencereleri, taş duvarları, iç içe geçmiş odaları ve mermer zeminiyle ziyaretçilerine, farklı bir atmosferde güzel bir sergi gezme olanağı sunuyor.