Bursa’nın kültürel hazinesi: Gezek geleneği devam ediyor

Bursa'da 650 yıllık geçmişe sahip olduğu bilinen "gezek" kültürü, farklı meslek gruplarından kişilerin bir araya gelerek Türk Sanat Müziği eserlerini icra ettiği köklü bir gelenek olarak sürdürülüyor. Elazığ'daki "kürsübaşı sohbeti", Şanlıurfa, Mardin ve Diyarbakır’daki "sıra gecesi" gibi farklı şehirlerde benzerleri bulunan gezek, Bursa'da yüzyıllardır devam eden önemli bir kültürel miras niteliği taşıyor.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi'nde de yer alan gezek toplantıları, her hafta salı günü bir üyenin evinde düzenleniyor. Gelenek gereği evin dışına asılan "gezek feneri", toplantının yapılacağı evi işaret ediyor ve "Benim dostlarımla meşkim var bugün." mesajı veriyor.

GEZEK KÜLTÜRÜNÜ YAŞATMAK İÇİN DERNEK KURULDU

Bursa’da bir grup musiki tutkunu, bu geleneği daha geniş kitlelere tanıtmak amacıyla Bursa Dostluk Gezek Musiki Derneğini kurarak gezek toplantılarını ev ortamından çıkartıp, daha büyük salonlarda düzenlemeye başladı. Böylece bu kültürel miras, izleyiciyle de buluşarak daha geniş kitlelere ulaştırılıyor.

Dernek Başkanı ve fasıl topluluğunu yöneten "Serhanende" Ali Piliçer, gezek toplantılarının sadece müzikle sınırlı olmadığını belirterek, “Gezek, geçmişle gelecek arasında bir kültür köprüsü oluşturan, temelinde musikiyi barındıran ve geleneklerimizi yaşatan bir toplantıdır” dedi.

GEZEK KURALLARINA BAĞLI KALINIYOR

Gezek kültürünün kurallarına sıkı sıkıya bağlı olduklarını ifade eden Ali Piliçer, bu toplantılarda dini konuların, spor ve siyasetin konuşulmasının yasak olduğunu belirtti. Ayrıca, toplantılara katılan herkesin eşit statüde olduğunu vurgulamak için dernek üyelerinin mavi yelek giymesi gerektiğini söyledi. Alkol tüketimi ve alkollü şekilde katılımın da kesinlikle yasak olduğunu ekledi.

Gezek topluluğuna katılmak isteyen kişilerin bir üyenin referans olması şartıyla topluluğa dahil olabileceğini belirten Piliçer, aday üyelerin bir yıl boyunca denendiğini, devamlılık ve uyum sağladıkları takdirde daimi üyeliğe kabul edildiklerini ifade etti.

GEZEK AKŞAMLARI NASIL GEÇİYOR?

Geleneksel gezek akşamları belirli kurallar çerçevesinde ilerliyor. Program, gezek duası ile başlıyor ve ardından sohbet ediliyor. “Saz başlayınca söz biter” denilerek, önceden belirlenen bir makam doğrultusunda Türk Sanat Müziği eserleri icra ediliyor.

Gezek toplantıları genellikle şu aşamalardan oluşuyor:

İlk Bölüm:

O günün konusu belirlenerek sohbet ediliyor.Fasıl başlıyor ve herkes birlikte meşk ediyor.

Ara:

Ev sahibinin misafirlere ikramı yapılıyor.

İkinci Bölüm:

Geçmişte tiyatro, meddah gösterileri yapılırken günümüzde solo performanslar, şiir okumaları ve müzikal sunumlar gerçekleştiriliyor.Gecenin sonunda oyun havaları çalınarak program sonlandırılıyor.Türk Sanat Müziğine Katkı Sağlıyor

Bursa’daki gezek kültürü, Zeki Müren, Müzeyyen Senar, Yıldırım Gürses, Recep Birgit, Erdinç Çelikkol, Serdar Kaşıkçılar, İnci Çayırlı ve Burhan Dikencik gibi ünlü sanatçıların yetiştiği bir gelenek olarak da biliniyor.

Gezek üyelerinden sanayici Erol Özkayan, bu geleneğin müzikle iç içe olmasından dolayı büyük mutluluk duyduğunu belirterek, “Türk Sanat Müziği’ni gençlere sevdirmek ve onların da bu geleneğe katılmasını sağlamak için çaba gösteriyoruz” dedi.

Bursa Dostluk Gezek Musiki Derneği, bu kültürel mirası yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak için düzenlediği etkinlikleri daha geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyor. Dernek, canlı yayınlar ve farklı organizasyonlarla gezek kültürünü tüm dünyaya tanıtmayı amaçlıyor.