Bursa’da felsefe söyleşileri: İktisat ve felsefe üzerine düşünceler

Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD), Bursa Uludağ Üniversitesi ve Bursa Felsefe Kulübü'nün iş birliğiyle düzenlenen Açık Kapı Toplantıları/Felsefe Söyleşileri’nin 2024-2025 dönemi 4. toplantısına ev sahipliği yaptı. Bu etkinlikte, Bursa Uludağ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ferudun Yılmaz, “İktisat ve Felsefe: Çatallanan Yollar” başlıklı sunumuyla katılımcılara ilham verici bir konuşma yaptı.

İKTİSAT VE SANAYİ KAPİTALİZMİ İLİŞKİSİ

Prof. Dr. Yılmaz, iktisat ve felsefe kavramlarının 1990’lı yıllarda birbirleriyle buluştuğunu belirtti. İktisat biliminin 200-250 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu vurgulayan Yılmaz, “İktisat, sanayi kapitalizmi ile çok ilişkilidir” ifadelerini kullandı. 18. yüzyılın son çeyreğinde İngiltere’de başlayan sanayi devriminin, iktisat biliminin temellerini nasıl şekillendirdiğini anlatan Yılmaz, “Sanayi, dönüştürücü bir yapı olarak ortaya çıkıyor. Seri üretim yapabilme imkanı sunarak, emek, sermaye ve toprak gibi kavramları da gündeme getiriyor.” dedi.

İKTİSAT TEORİSİNİN DÖNÜŞÜMÜ

Prof. Dr. Yılmaz, sanayi devrimiyle birlikte, geçimlik ekonomiden sanayi ekonomisine geçişin, iktisat teorisini nasıl dönüştürdüğünü aktardı. O dönemde, klasik iktisat anlayışının oluştuğunu belirten Yılmaz, “Adam Smith'in ‘Ulusların Zenginliği’ kitabı, üretimi zenginliğin kaynağı olarak kabul eder. Bu dönemde Çinlilerle Amerikalılar arasında çok büyük bir ekonomik fark yoktu” dedi.

Ancak sanayi devriminin ardından, üretim ve emek kavramları üzerine önemli tartışmaların başladığını belirten Prof. Dr. Yılmaz, Marx’ın kapitalizm eleştirilerine değindi. Marx’ın, sermaye ile emek arasındaki çatışmaları ve kapitalizmin yarattığı adaletsizlikleri dile getirdiğini ifade etti.

FELSEFE VE İKTİSAT ARASINDAKİ İLİŞKİ

İktisatçılar tarihsel olarak kendilerini felsefeyle ilişkilendirmemeye çalıştıklarını söyleyen Prof. Dr. Yılmaz, 1970’li yıllara kadar iktisatçılar için felsefe kelimesinin tabu olduğunu ancak 1990’lı yıllarda “iktisat felsefesi” kavramının ortaya çıkmaya başladığını belirtti. Yılmaz, "İktisatçılar, bilim olmak istedikleri için felsefeyle ilişki kurmamayı tercih etmişlerdir. 1990’lardan itibaren iktisat felsefesi tanımlaması kullanılmaya başlanmıştır" şeklinde konuştu.

Söyleşinin sonunda, Prof. Dr. Ferudun Yılmaz’a Çağdaş Eğitim Kooperatifi tarafından, "Kır Çiçekleri Okusun Diye" sosyal sorumluluk projesi kapsamında yapılan bağışın sertifikası takdim edildi. Ayrıca, Yılmaz’a bir tabak hediye edildi.