Çocuklarda irade üzerine

Özellikle kurallar noktasında çocukların iradeli olmalarını istiyoruz. Dişlerini sabah akşam fırçalasınlar, tuvaletlerine oyuna dalıp son anı beklemeden gitsinler, saat 9.30 ta yatakta olsunlar. Sabah 8 de kalksınlar. Ekran saatlerini aşmasınlar. Tabletle az vakit geçirsinler. Her gün 10 sayfa kitap okusunlar. İstiyoruz. Hem irade gerektiren tüm bu işleri biz ebeveynleri hatırlatmadan, destek olmadan kendi istekleriyle yapsınlar istiyoruz hem de bir an önce. Ama kendimize dönüp baktığımızda irade gerektiren işlerde sınıfta kalıyoruz.

2019 yılında ülkemizde medyada harcanan zaman istatistiklerine baktığımızda

Günde ortalama 2 saat 46 dakika sosyal medyada,

Günde ortalama 3 saat 9 dakika televizyon başında,

Günde ortalama 1 saat 15 dakika müzik dinleyerek vaktimizi geçiriyoruz.

Yani günde ortalama 7 saat medya başındayız.

Halbuki, biz böyle olsun istemiyoruz. Peki, biz hangi iradeden bahsediyoruz?

Bizler çoğu zaman buz dağının görünen kısmıyla ilgileniriz. Çocuk yetiştirirken de yaptığımız en büyük yanlış budur. Çocuk dişlerini fırçalamak istemiyorsa, kitap okumayı rutinleştiremediyse, "Bugünlük bu kadar oyun yeter." deyip derslerinin başına geçemiyorsa, söz verip de sözünde duramıyorsa, 10 kere söylediğimiz halde olumsuz davranışını terk edip yerine olması gereken davranışları koyamıyorsa iradesiz damgasını yapıştırıveririz çocuğumuza. Bu tür düşünce ve davranışlarını etkileyebilecek altta yatan sebeplerle, buz dağının görünmeyen kısmıyla ilgilenmek biraz da zaman alacağından görmezden gelmeyi tercih ederiz. Halbuki, bu düşünce ve davranışlarının sebebi yine oldukça fizikseldir.

Beyin gelişimi...

20 yaşlarına kadar beyin gelişimi devam eder. Beyin gelişiminin devam etmesi demek çocukluk döneminde beyin henüz gelişimini tamamlamamış demektir. Düşünce, duygu ve davranışlarımızın beynimiz aracılığıyla ortaya çıktığını bilirsek eğer bu bilgi daha anlamlı olacaktır.

• Seçimlerimizi beynimiz aracılığıyla yaparız.
• Davranışlarımızı beynimiz aracılığıyla kontrol ederiz.
• Kelimelerimizi beynimiz aracılığıyla seçeriz.
• Sözümüzde durmak, empati kurmak, şefkat beslemek beynimizin faaliyetleridir.
• Yine irade göstermek de beynimizle alakalıdır.

Çocuklarımıza 'iradeli olamıyor, sözünde duramıyor' tanımlamalarını yapmak yerine 'çocuğumun henüz iradeli davranma, sözünde durma gibi kabiliyetleri gelişmedi'cümlesini kullanmak durumun çocuğumuzdan değil fiziksel bir durumundan kaynaklı olduğunu biz ebeveynlere gösterir. Bu da çocuklarımıza daha anlayışlı ebeveynler olmamızı sağlar.

Peki, sizce beyin gelişiminde kemale ermiş biz yetişkinlerin irade gösteremeyişimiz sebepleri nelerdir?