Ceza mı?

Çocuklar kızgınlık anlarımızdaki baş belası değildir. Onlar sadece insan olma mücadelesi veren minicik kalplerdir. Anne-baba bu mücadelede en büyük rehber ve destektir. Akıllansın, adam olsun diye cezalar vermeyelim. Çocuğu ceza ile eğitmeye çalışmak büyük bir hayal kırıklığıdır. Odaya kapatıp cezalandırılmış çocuk vefasızlığı öğrenir. İç dünyalarında minnet ve vefasızlık karmaşası yaşarlar. Aynı zamanda cezalandırılmış çocuklar kendilerini yetersiz hissederler. Ezik ,çekingen ve sessiz olurlar.

CEZA çocuğumuzda beğenmediğimiz, onaylamadığımız davranışları değiştirmek için, ona yol göstermek için doğal bir yöntem değildir. Onların dünyalarını anlamlandırmaya çalışmalıyız. Azarlamadan kurallara uyduğu ya da davranışı doğru olduğu zaman onları taktir etmek, istemeyen davranışını azaltacaktır. Çünkü ceza, eleştirmek, kızmak, bağırmak, vurmak, mahrum etmek şeklinde bir davranışa sadece kısa süreliğine engel olabilir.  Çocuk o davranışın yapılmaması gerektiğini anladığından değil, ceza korkusundan bir süre için yapmaz

NE YAPALIM?

Çocuğun davranışların sonucunu yaşamasına fırsat verelim. Odasını toplamayan çocuk, oda toplamanın gerekliliğini anlamalı. Dağınık oda bir süre sonra aradığı eşyaları bulamayacağı bir ortama dönüşüyor, bunu yaşamasına fırsat vermeliyiz. Aradığını bulamayan çocuk yardım istediğinde oda toplamak ve gerekliliği üzerine konuşabiliriz. Somutlaşmış olarak durumu birlikte gözden geçirebiliriz. Sürekli uyarıda bulunarak çocuğun davranışının sonuçlarını görmesine fırsat veremeyiz. Sadece "Odanı toplaman gerekiyor" diyerek bir çocuğa sorumluluk kazandıramayız. Yani çocuk, söyleme ve anlatma ile sorumluluk kazanamaz. Açıklayarak, örnek olarak, birlikte yaparak, teşvik ederek, ödüllendirerek sorumluluk kazandırabiliriz.

Ayrıca bu noktada "Çocuğumdan beklediğim sorumluluk onun yaşına uygun mu?"sorusu da önemlidir. Örneğin 3 yaşındaki bir çocuk tam anlamı ile odasını toplayamayabilir. Çocuklardan sorumluluk konusunda yüksek beklenti içinde olmak, onların çocuk olduğunu unutmak anne-babayı da öfkelendirebilir. Oda toplama, temel temizliğini yapma gibi sorumluluklar konusunda 7 yaş dönemi dikkate alınabilir. Bu yaş altındaki çocuklar verilen sorumlulukları eksik yapabilir, yapamayabilir.

Çocuğun olumsuz davranışlarına ilk etapta hemen ceza vermeyi düşünmek yanlıştır. Ceza vermeden önce bu davranışın nedeni ve kökeni hakkında düşünmemiz gerekir.

BEKLE

Küçük kız elinde iki elma tutuyordu. Anne bir tanesini istedi. Küçük kız önce birini ısırdı ve sonra da diğerini. Anne hayal kırıklığı ile geriye yaslandı. Sonra küçük kız elmalardan birisini annesine uzattı.'BUNU AL, BU TATLI OLAN' dedi. Yargılamadan önce bekle ve gör.