Bilişsel gelişim dönemleri

Bireyin, çevresindeki dünyayı anlamasını ve öğrenmesini sağlayan aktif zihinsel faaliyetlerin gelişimine BİLİŞSEL GELİŞİM adı verilmektedir. Bilişsel gelişim; bebeklikten yetişkinliğe kadar bireyin çevreyi ve dünyayı anlaması ve düşünme yollarının daha karmaşık ve etkili hale gelme sürecidir. Bilişsel gelişim dönemlerini her hafta örneklerle açıklayalım.

BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ

A.Duyusal Motor Dönem (0-2)

B.İşlem Öncesi Dönem (2-7)

C.Somut İşlemeler Dönemi (7-12)

D.Soyut İşlemler Dönemi (12 +)

A.DUYUSAL-MOTOR DÖNEMİ (0-18 Ay)

Bebeklerinin çevreye uyum amacıyla bu refleksleri kullanır ve kısa sürede bu refleksler yapılandırılmış daha anlamlı şemalara dönüşürler.  Bu dönemde bebekler kendi bedenleri ile çevre arasında ilişki kurmaya çalışırlar. Bunu giderek gelişen duyu organları aracılığıyla yaparlar. Çıngırak, fincan,biberon vb. nesneleri tutar, emer, vurur. Onları, kendisinde var olan şemalarla tesadüfen keşfederler.

6 aylık bir bebeğe yüz hareketi gösterildiğinde o da aynı yüz hareketlerini yapar, taklit mevcuttur.

Çocuklar duyu organlarının algıladığından başka hiçbir şeyi kabul etmezler.

6. ve 8. aylar arsında refleksif davranışlardan amaçlı davranışa geçiş vardır.

0-8 ay arasında ses bulaşması söz konusudur. Bu aşamada verilen süre önemlidir. Bebek kendini dış dünyadan ayıramıyordur.

Ağlama sesi duyan bebek bir süre sonra ağlamaya başlar.

8 ile 18 ay arasında nesne sürekliliğinin kazanılması gerçekleşir. Kişi sürekliliğinin kazanılması nesne sürekliliğine bağlıdır.

Örneğin; beş aylık bebek, gözünün önündeki top battaniyenin altına saklandığında onu aramaktan vazgeçer; oysa sekiz aylık bebek, onu aramaya devam eder. Çünkü bebek, nesne gözünün önünden kaldırıldığında onun yok olmadığını öğrenir.

11. aydan itibaren bebekler nesne kimliğini kazanırlar.

Nesne Kimliği: Bir nesnenin bir durumdan diğerine ya da bir günden başka bir güne değişmediğini, aynı olduğunu anlayabilmektir. Bir top bugün de aynı işlevdedir.Ertesi gün de aynı işlevde olacaktır.

 Döngüsel Tepkiler (Devresel Tepkiler): Belli davranışların sürekli tekrarlanmasıdır. Bir bakıma özümleme çabasıdır. 3 türlü döngüsellik bulunmaktadır.

Birinci Döngüsel Tepkiler (0-6 Ay): Tamamen bedene dönük tekrar hareketleri vardır. Ses bulaşması, sürekli parmağını emmesi, bulduğu bir şeyi ağzına götürmesi gibi.

İkinci Döngüsel Tepkiler (6-12 Ay): Dışa dönük tekrarlar mevcuttur. Çocuk elindeki kaşığı devamlı masaya vurur çünkü çıkan sesten hoşlanıp davranışını tekrar ediyordur.

Üçüncü Döngüsel Tepkiler (12 Ay ve Üzeri): Hoşuna giden bir lafı ya da bir şarkıyı sürekli tekrar etmesi gibi döngüsel tepkilerden oluşur.Bu dönemde bebek ne kadar çok yeni kelime öğrenirse dil gelişimi o kadar çabuk olacaktır. Çocuk için mutfaktaki dolabı karıştırmak her yeni gün yepyeni bir eğlencedir.