Bu yaz Bursa’da tüketilen pet plastikler kaç küçük dağ oluşturdu kim bilir? Hani şu yolda, sokakta, caddede, otobüste elde tutulan, yürürken herkesin gözü önünde su içilen pet plastikler… Göz göre yapılanı kanıksadık, normal saymaya başladık yapılan uygunsuz davranışı, gayri edeb hareketi, o işin başka boyutu…
Su içerek nasıl susuzluğa davetiye çıkardığımızı düşünüyor muyuz acaba? Bir petin çevreye zararı nedir, kaç yılda toprağa karışır; içmeden birkaç dakika önce idrak edebilsek bunları, kaç yıllar sürecek zararı önleyebiliriz…
Kola içmekten iyidir hani su içmek, içme şekli de önemlidir kültürümüzde aziz sayılan suyu… Medeniyetimiz su medeniyetiydi, sebiller vardı, bedavaydı içmek, hayrat çeşmeleri sokak başlarını süslerdi… Su gibi akan zaman onları sildi süpürdü; artık su markaya büründü, ambalajlandı tüketim nesnesine dönüştürüldü, satılır oldu…
Çok olmayan zamanda Bursa çeşme zenginiydi, kurnasına asılı zincirli tasla buz gibi Uludağ suyu içilirdi, küçük su kuyruklarında… Çeşmeler kalktı, kalkmayanlara da baraj suyu bağlandı, özelliğini ve özgünlüğünü kaybetti güzelim çeşme manzaraları…
Şimdilerde Belediyeler yol kenarlarına, kavşak ortalarına seyirlik su havuzları yapıyor; değişik akışları, farklı fışkırışları hoş manzaralar oluşturmuyor değil… Güzel de, aynı çalışmaları içme suyu için de yapsalar; yayaların yoğun geçtiği önemli yerlere tarihi estetik görünüm sunan ve geçenleri su ziyafeti veren çeşmeler inşa etseler… Temiz, berrak ve soğuk su, Uludağ’dan… Ayrı bir hat mı döşenir, depolama sistemi mi olur, nasıl bir teknik çözüm olur, o mühendislerin işi…
Aziz olan suyun ayağına gitme kültürümüzü yeniden diriltmenin yanında, binlerce pet plastik tüketmeyi de önlemiş oluruz böylelikle…
Diyelim böyle çalışma yaptık, çeşmeleri inşa ettik yetmez, reklâm yapmak lazım; en az pet su satanlar kadar… Suyu bile reklâmla içiyoruz artık, dikkat ederseniz hep aynı marka su içiliyor, neden, reklâmlardan…
Evliya Çelebi Bursa’yı “Sudan ibaret vesselam”la özleştirir… Tarihi mirası önem veren Belediyeler su mirasını, estetik, pratik inşa edeceği çeşmelerle gün yüzüne çıkarabilir; kültür yenilenmesi yanında çevreye zarar vermekten de bir nebze de olsa korumuş olur…
Şehreküstü Meydanındaki tarihi görünümlü çeşme adım olarak güzel, onun kadar abartılı olmasa da benzerlerini değişik yerlere yapmak; markalaştırmak için uğraştığımız şehri, biraz da aziz kılmış oluruz…
Yarının Evliya Çelebileri “Bursa plastikten ibaret vesselam” demesini istemiyorsak bugün su adımlar atmalıyız geleceğe… Belki çeşme başı muhabbetlerle plastikleşen insani ilişkilerimizi yeniden canlandırabiliriz.