Coronavirus (Covıd-19) nedir? Kendini nasıl koruyabilirsin?

Koronavirüs vakaları artmaya devam ettikçe, bilim adamları virüsü kontrol etmek ve enfeksiyonla savaşmak adına yeni yollar bulmak için uğraşıyorlar. Küresel bir sorun haline gelmesine rağmen, evde koronavirüs için hazırlanmak için atabileceğiniz birçok adım var. Öksürükte görgü kurallarını uygulamaya, ellerinizi sık sık yıkamanın ve mikropların yayılmasını önlemek için hasta olanlardan uzak durmanın yanı sıra, genel sağlığı da desteklemek için bazı doğal yaklaşımlar var.

KORONAVİRUS NEDİR?

Koronvirüsler (CoV), çeşitli memelilerde ve kuşlarda bulunan büyük bir virüs ailesidir. İnsanlarda, bu virüsler hafif solunum yolu enfeksiyonlarından şiddetli akut solunum sendromu (SARS) veya Orta Doğu solunum sendromu (MERS) gibi daha ciddi hastalıklara kadar bir dizi duruma neden olabilir. Coronavirus hastalığı 2019 (COVID-19), son zamanlarda insanlarda tanımlanan yeni bir koronavirüssuşudur.

Coronavirüsler zoonotiktir, yani hayvanlardan insanlara bulaşabilirler. Mesela SARS'ın misk kedilerinden kaynaklandığına inanılırken, MERS ilk olarak insanlara deve derilerinden geçti. Diğer solunum yolu enfeksiyonları gibi, koronavirüsler de tükürük, kan veya idrar gibi vücut sıvılarıyla temas yoluyla kişiden kişiye yayılabilir. Şu an itibariyle, bilim adamları hala tam olarak COVID-19'un nereden geldiğini saptayamadı. Şu anda, COVID-19'un ne kadar bulaşıcı olduğu da belirsizdir. Bununla birlikte, virüs için bir aşı veya tedavi serbest bırakılıncaya kadar, birkaç temel koruyucu önlem almak tedbirlidir. 27 Şubat 2020 itibariyle, yüzde 95'i Çin'de olan 82.294 onaylı COVID-19 vakası vardı.

Virüs için küresel ölüm sayısı 2.804'tür. 46 farklı ülkede teyit edilmiş vakalar vardır. Çin'in yanı sıra etkilenen ülkeler arasında Kore, İtalya, Japonya ve İran yer alıyor. Semptomlar enfeksiyondan 2-14 gün sonra ortaya çıkabilir. Karantina gibi çevreleme önlemleri olmadan, enfekte olmuş bir kişinin virüsü 1.5 ile 3.5 kişiye yayabileceği tahmin edilmektedir. Virüs herkesi enfekte edebilse de, ölüm oranı yaşla birlikte artar. Örneğin, 50'li yaşlarında olanların, 40'lı yaşlarındakinin koronavirüsten ölme olasılığı üç kat daha fazladır. Bu arada, 80 yaşın üzerindeki yaşlı yetişkinlerin ölüm oranı yaklaşık yüzde 15'tir. Dünya Sağlık Örgütü, Avustralya, Senegal, Fransa, Rusya, Hindistan ve ABD gibi ülkeler de dahil olmak üzere dünya çapında 15 COVID-19 sevk laboratuvarı atadı. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, koronavirüsü fizik muayene yaparak, tıbbi geçmişinizi alarak ve kan çalışması, balgam testleri veya boğaz çubukları dahil laboratuvar testleri yaparak teşhis edebilirler. Son zamanlarda Çin'e seyahat etmiş veya enfekte olmuş biriyle yakın temasta olanlar daha yüksek risk altındadır. Koronavirüs semptomları, soğuk algınlığı da dahil olmak üzere diğer solunum yolu enfeksiyonlarına benzer.

En yaygın semptomlardan bazıları şunlardır:

Ateş

Nefes darlığı

Öksürük

Burun akması

Baş ağrısı

Nefes almada zorluk

Boğaz ağrısı

Göğüs ağrısı

Şiddetli vakalarda, koronavirüs ayrıca pnömoni, böbrek yetmezliği, ciddi akut solunum sendromu veya hatta ölüm gibi daha ciddi sorunlara neden olabilir.

KENDİNİZİ KORUMAYA YARDIMCI OLMASI GEREKEN ADIMLAR

Enfeksiyona karşı birkaç temel koruyucu önlem almak, koronavirüsün yayılmasını önlemeye yardımcı olabilecek basit bir stratejidir. İşte kendinizi ve başkalarını korumak için atabileceğiniz birkaç adım.

1. ELLERİNİZİ SIK YIKAYIN

Ellerinizi düzenli olarak sabun ve su veya herhangi bir virüsü öldürmeye ve mikropların yayılmasını önlemeye yardımcı olabilecek alkol bazlı bir ovma kullanarak yıkayın. Yemekten önce ve öksürdükten, hapşırmadan, burnunuzu temizledikten veya banyoyu kullandıktan sonra en az 20 saniye boyunca ellerinizi yıkadığınızdan emin olun.

2. MESAFEYİ KORUYUN

İdeal olarak, öksüren veya hapşıran herkesten en az üç metre mesafeyi korumaya çalışın.

3. YÜZEYLERİ TEMİZLEYİN VE DEZENFEKTE EDİN

Virüsler yüzeylerde 48 saate kadar yaşayabilir. Düzenli olarak kullandığınız yüzeylerin yıkanması ve dezenfekte edilmesi, enfeksiyonu önlemek için mikropların yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir.

4. GÖZLERİNİZE, BURNUNUZA VE AĞZINIZA DOKUNMAKTAN KAÇININ

Elleriniz dokunduğunuz yüzeylerden virüs bulaşabilir. Yüzünüze yıkanmamış ellerle dokunmak, daha sonra vücuda girip enfeksiyona neden olabilecek bu mikropları aktarabilir.

5. ÖKSÜRÜKTE GÖRGÜ KURALI VE SOLUNUM HİJYENİ UYGULAMASI

Dirseğinize öksürme veya hapşırma veya ağzınızı örten bir mendil kullanma mikrop ve virüslerin yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir. Kullanılmış peçete veya mendili derhal imha ettiğinizden ve solunum salgılarına maruz kaldıktan sonra ellerinizi iyice yıkadığınızdan emin olun.

6. MALZEME STOKLARI

Sağlık yetkilileri, hasta olmadıkça veya enfekte olanlarla doğrudan temas halinde olmadıkça bir yüz maskesi kullanmanızı önermese de, diğer ev gereçlerini ve sağlığınız için düzenli olarak kullandığınız diğer şeyleri stoklamak isteyebilirsiniz. Evinizde ideal olarak, çamaşır deterjanı, sabun, çocuk bezi ve kiler için yiyecekler dahil olmak üzere 30 günlük temel ihtiyaçlarınız olmalıdır.

7. VİRÜSÜN BÖLGENİZDE OLMADIĞINDAN EMİN OLMAK İÇİN GÜNCEL HABERLERİ TAKİP EDİN

En son haberlerden haberdar olmanıza ve enfeksiyon durumunda kime başvuracağınızı bilmenize yardımcı olabilecek yerel sağlık departmanınızın web sitesini bulun ve yer imlerine ekleyin.

8. ERKEN TIBBİ YARDIM ALIN

İyi hissetmiyorsanız, başkalarına bulaşmaktan kaçınmak için evde kalmak en iyisidir. Öksürük, ateş veya nefes darlığı gibi daha ciddi yan etkiler yaşarsanız, sonraki adımları belirlemek için en yakın sağlık merkezine başvurun.