Diyabet ilacı semaglutid, hayvan deneylerinde kokain bağımlılığını azaltarak tedavi için yeni bir umut sundu.
Diyabet ve obezite tedavisinde son yıllarda sıkça gündeme gelen semaglutid (Ozempic), bu kez bağımlılık araştırmalarında umut verici sonuçlar verdi. İsveç’te Göteborg Üniversitesi ile ABD’deki Pennsylvania Üniversitesi’nin ortak çalışmasında, semaglutid verilen sıçanların kokain arayışı ve kullanım isteğinde belirgin bir azalma kaydedildi. Uzmanlara göre bu bulgu, bağımlılık tedavisinde yeni bir dönemin başlangıcı olabilir.
KOKAİN BAĞIMLILIĞINDA İLAÇ AÇIĞI
Hâlihazırda kokain bağımlılığına yönelik onaylı bir ilaç bulunmuyor. Çalışma ekibinden farmakoloji profesörü Elisabet Jerlhag, daha önce GLP-1 reseptör agonistlerinin (GLP-1RA) bağımlılık davranışlarını azaltabileceğinin bilindiğini, ancak kullanılan ilaçların etkisinin sınırlı kaldığını hatırlattı. Semaglutid’in ise bu gruptaki diğer ilaçlara göre daha güçlü ve uzun süreli etki sunduğu belirtildi.
DENEYLERDEN ÇARPICI BULGULAR
Araştırmada, sıçanlara kendi kendilerine kokain alabilecekleri bir düzenek kuruldu. Semaglutid verilen deneklerde:
Kokain kullanımında %26 azalma,
Yeniden erişim sağlandığında arayış davranışında %62 düşüş,
Kokain elde etme çabasında %52 gerileme görüldü.
Jerlhag, sonuçların alkol bağımlılığı üzerine yapılan benzer çalışmalarda elde edilen verilerle örtüştüğünü ve semaglutid’in kokain bağımlılığına karşı da etkili olabileceğini söyledi.
BAĞIMLILIK RİSKİ TAŞIMIYOR
Araştırmacılar, semaglutid’in bağımlılık yapıcı bir ilaç olmadığına dikkat çekti. Metadon örneğinde olduğu gibi bir madde bağımlılığını başka bir bağımlılıkla ikame etmediğinin altı çizildi. Ayrıca deneylerde düşük doz kullanımında yan etkiye rastlanmadığı aktarıldı.
SIRADA İNSAN DENEYLERİ VAR
Şu ana kadar sadece hayvanlar üzerinde yapılan araştırma, bağımlılık tedavisi için heyecan verici bir adım olarak görülüyor. Jerlhag, “İnsanlarda etkinliğini kanıtlamak için kapsamlı klinik çalışmalara ihtiyaç var” diyerek sürecin önemine vurgu yaptı. Eğer benzer sonuçlar insan deneylerinde de doğrulanırsa, kokain bağımlılığına karşı etkili bir ilaç geliştirilmesi mümkün olabilir ve milyonlarca kişiye umut ışığı doğabilir.