PANS ve PANDAS sendromları, çocuklarda ani başlayan ve genellikle enfeksiyonlarla ilişkili nöropsikiyatrik belirtilerin görüldüğü durumları ifade eder. Bu sendromlar, çocukların davranışlarında, öğrenme becerilerinde ve duygusal durumlarında önemli değişikliklere neden olabilir.
PANS (Pediatrik Akut Başlangıçlı Nöropsikiyatrik Sendrom) ve PANDAS (Streptokok Enfeksiyonu ile İlişkili Pediatrik Otoimmün Nöropsiyatrik Hastalıklar) sendromları, çocuklarda beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan ve genellikle enfeksiyonlarla bağlantılı olduğu düşünülen nörolojik ve psikiyatrik belirtilerin bir araya gelmesiyle karakterize edilen durumları ifade eder.
PANS NEDİR?Pediatrik Akut Başlangıçlı Nöropsikiyatrik Sendrom anlamına gelir.
Çeşitli enfeksiyonlar, yaralanmalar veya diğer tetikleyiciler sonucu bağışıklık sisteminin beyni etkilemesiyle ortaya çıkar.
Belirtiler genellikle ani başlar ve hızlı bir şekilde kötüleşebilir.
PANDAS NEDİR?Streptokok Enfeksiyonu ile İlişkili Pediatrik Otoimmün Nöropsikiyatrik Hastalıklar anlamına gelir.
Özellikle A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonları (boğaz enfeksiyonu) ile ilişkilidir.
Bağışıklık sisteminin, streptokok bakterilerine verdiği tepki sonucu beyinde iltihap oluşarak belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.
PANS VE PANDAS SENDROMLARININ BELİRTİLERİ NELER?PANS ve PANDAS sendromlarında görülen ortak belirtiler şunlardır:
Tekrarlayan düşünceler ve davranışlar
Göz kırpma, boğaz temizleme gibi istemsiz hareketler
Aniden sinirlenme, mutsuzluk, aşırı hareketlilik veya hareketsiz kalma dağınıklığı, dürtüsellik
Uyku sorunları
Okul başarısında düşüş
Sosyal becerilerde gerileme
Korku ve kaygı
TEŞHİS NASIL KONULUR?PANS ve PANDAS sendromlarının teşhisi zor olabilir. Çünkü belirtiler diğer nörolojik veya psikiyatrik rahatsızlıklarla benzerlik gösterebilir. Teşhis için detaylı bir tıbbi öykü alınması, fizik muayene yapılması ve bazı testlerin (kan, beyin MR vb.) istenmesi gerekebilir.
PANS ve PANDAS sendromlarının tedavisi, belirtilerin şiddetine ve hastanın genel durumuna göre değişir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar yer alır:
İLAÇ TEDAVİSİObsesif kompulsif bozukluk, tikler ve diğer psikiyatrik belirtilerin kontrol altına alınması için ilaçlar kullanılabilir.
PSİKOTERAPİBilişsel davranışçı terapi gibi psikoterapi yöntemleri, özellikle OKB ve anksiyete gibi belirtilerin tedavisinde etkili olabilir.
ENFEKSİYON TEDAVİSİEğer altta yatan bir enfeksiyon varsa, bu enfeksiyonun tedavisi önemlidir.
BESLENME DÜZENLEMESİBazı araştırmalar, belirli besinlerin bu sendromlarda rol oynayabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, beslenme düzenine dikkat etmek önemlidir.