Üzüm tarhanası, Tokat'a özgü, tatlı ve besleyici bir lezzettir. Narince üzümünden elde edilen şıra, ince buğday kırması ve pekmez toprağı ile hazırlanan bu geleneksel ürün, yüzyıllardır kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olmuştur.
Üzüm tarhanası, Tokat yöresine özgü, üzüm şırası, buğday unu ve pekmezden yapılan bir lezzetli ve besleyici çorbadır. 2021 yılında coğrafi işaret tescili alan üzüm tarhanası, Tokat mutfağının en önemli temsilcilerinden biridir.
Üzüm Tarhanası Nasıl Yapılır?
Üzüm tarhanası yapımı, zahmetli ve özenli bir süreç gerektirir. Ana aşamaları şunlardır:
Üzüm Şırası Hazırlama: Olgun narince üzümleri özenle seçilir, yıkanır ve ezilir. Elde edilen üzüm şırası, süzülerek kaynatılır.
Kırmık Hazırlama: Buğday, ince bulgur kıvamına gelene kadar taş değirmende öğütülür.
Pekmez Toprağı Eklenmesi: Pekmez toprağı olarak bilinen kalsiyum karbonat, kaynatılmış şıraya eklenir ve karıştırılır.
Kırmık ve Şıranın Birleştirilmesi: Öğütülmüş kırmık, yavaş yavaş kaynatılmış şıraya eklenir ve sürekli karıştırılır. Karışım, kıvam alana kadar pişirilir.
Kuruma Aşaması: Pişen tarhana, tepsilere yayılır ve güneş altında kurutulur.
Değirmende Öğütme: Kuru tarhana, taş değirmende öğütülerek toz haline getirilir.
Üzüm Tarhanası Nerede Üretilir?
Üzüm tarhanası aslen Tokat'a özgü bir lezzettir. Özellikle Tokat'ın Niksar, Reşadiye ve Turhal ilçelerinde yoğun olarak üretilmektedir. Bu yörelerin coğrafi ve iklimsel özellikleri, narince üzümünün yetişmesi ve üzüm tarhanası yapımına uygun koşullar sunmaktadır.
Üzüm Tarhanasının Faydaları:
Üzüm tarhanası, vitamin ve mineraller açısından oldukça zengindir. B vitaminleri, demir, kalsiyum ve potasyum bakımından zengindir.Sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur.Bağışıklık sistemini güçlendirir.Enerji verir ve yorgunluğu giderir.Kansere karşı koruyucu etkisi olduğu bilinmektedir.
Üzüm Tarhanası Nasıl Tüketilir?
Üzüm tarhanası, kahvaltıda yoğurt, peynir ve ekmek ile birlikte tüketilebilir. Ayrıca, çorbalara ve yemeklere tat vermek için de kullanılabilir.
Üzüm tarhanası, lezzetli ve besleyici bir geleneksel üründür. Tokat mutfağının en önemli temsilcilerinden biri olan bu ürün, sofralara bereket katmaktadır.
Ek Bilgiler:
Tokat'ta üretilen üzüm tarhanası, 2017 yılında coğrafi işaret tescili almıştır.Üzüm tarhanası, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne girmesi için aday gösterilmiştir.Her yıl Tokat'ta "Üzüm Tarhanası Şenlikleri" düzenlenmektedir.