Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Başkanı ve kazının bilimsel danışmanı Doç. Dr. Hakan Öniz önderliğinde, 20 kişilik dalış ekibiyle Antalya’nın Kaş ilçesi açıklarındaki Besmi Adası çevresinde su altı kazısı gerçekleştirildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında, Antalya Müzesi adına yapılan çalışmalarda, yaklaşık 45-50 metre derinlikte bulunan 1100 yıllık bir gemi batığından çıkarılan ağzı kapalı amfora, bilim dünyasında heyecan yarattı.
Robot yardımıyla deniz dibinden dikkatlice çıkarılan amfora, önce Kemer'deki Akdeniz Üniversitesi Sualtı Arkeolojisi Laboratuvarına götürüldü. Burada mikroskop ve özel büyüteçlerle yapılan ilk incelemelerin ardından, Antalya Bölge Kurulu uzmanları ve restoratörlerin katılımıyla yaklaşık bir saat süren titiz bir çalışma sonucu amforanın ağzı açıldı.
Doç. Dr. Hakan Öniz, çıkarılan geminin Gazze kıyılarından yola çıkan ve Abbasi dönemine ait bir ticaret gemisi olduğunu düşündüklerini ifade ederek, amforada zeytinyağı, şarap, zeytin ezmesi veya balık sosu olabileceği ihtimali üzerinde durduklarını söyledi. “Bu, dünyada nadir rastlanan bir durum. Ağzı kapalı amforalar, içindeki özgün içeriği koruyabilir ve bu da dönemin ticari yaşamı hakkında büyük ipuçları verebilir” dedi.
Malzeme Bilimi Uzmanı Prof. Dr. Meltem Asiltürk Ersoy, ilk kez bu kadar eski ve kapalı bir amforanın içeriğini analiz edeceğini belirterek, “Deniz ortamında geçen 1100 yılın etkilerini anlamaya çalışacağız. Bu analiz süreci uzun sürecek ve çok sayıda test yapılması gerekecek” açıklamasında bulundu.
Amforanın tuzdan arındırma ve açılma sürecini yöneten restoratör Rabia Nur Akyüz ise, “Amforanın sürekli ıslak kalmasını sağlayarak üzerindeki oluşumların çatlamasını ve bozulmasını engelledik. Açarken büyük bir dikkat ve hassasiyet gösterdik” dedi.
Amforanın içinden çıkan malzemeyle ilgili kesin bilgi, analiz sonuçlarının tamamlanmasının ardından kamuoyuyla paylaşılacak. Bu tarihi buluş, yalnızca arkeolojik değil aynı zamanda ticari ve kültürel geçmişe dair önemli bilgiler sunma potansiyeli taşıyor.