KONTROL DELİSİ OLDUĞUNUZUN 7 İŞARETİ

Terapi odama gelen, depresyon, endişe ve stresle ilgili konularda şikâyet bildiren insanların çoğu ortak bir noktaya sahiptir - kontrol edemeyecekleri şeylere odaklanarak çok fazla zaman harcamaları.

Çevrenizde bu tarz insanlarla sık sık karşılaşabilirsiniz, hatta belki bu hatayı kendiniz bile yapıyor olabilirsiniz. Birçoğumuz, başkalarının düşünceleri hakkında endişe ederiz ya da partnerimizi değişime ikna etmeye çalışırken vakit kaybederiz. Bu örüntü içerisinde zihinsel enerjimizi yanlış yönlendiririz, bunun sonucunda da her zaman meşgul olup yaptığımız işlerden verim alamayabiliriz. Bu bazen bilinçli bazense bilinçdışı olarak gerçekleşebilir. Temel hata ise, hayatımızda giden yanlışları düzeltirken duyguları kontrol etmeye çalışmak yerine, çevremizi ve etrafımızdaki insanların düşüncelerini kontrol etmeyi tercih etmektir.

İngilizce de 'control freak' olarak tanımlanan bu terimin Türkçe karşılığı 'kontrol delisi'dir.  "Kontrol delisi" olma hali, hata yapma, eksik, yetersiz olma vs. gibi korkuları ve "yaşamımı devam ettirebilmek için kontrolde olmalıyım" gibi fonksiyonel olmayan temel inançları olan, psikolojide Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu (OKKB) olarak da tanımlanan durumdur.

Nasıl tanıyabiliriz?

En basit anlatımıyla kontrol delisi olup olmadığınızın bazı belirtileri şöyledir;

1. İyi bir takım arkadaşı değilseniz; bir ekibe katılmak, biraz kontrolü bırakmak zorunda olduğunuz anlamına gelir. Temelde, sonucun %10'undan sorumlu olduğunuz bir görevin, bütün şamalarını düzenleyemezsiniz. Çoğu kontrol delisi, bir takım oyunu içinde yalnız bir kurt olmayı tercih eder. Ve bir takımın üyesi olmak zorunda kaldığında, herkesin davranışını dikte etmeye çalışır.
2. Başarısızlık bir seçenek değildir; Kontrol delisi olan kişiler, her şeyi yapabilecek kadar çaba ve yeteneğe sahip olduklarına inanırlar. Zamanlamaya ya da şansa inanmazlar. Çoğu kez, "Başarısızlık bir seçenek değildir" gibi şeyler söyler ve işler planlandığı gibi gitmediğinde kendilerini aşırı derecede eleştirirler.
3. Başkalarının fikrini değiştirmek için üstün çaba göstermek; çoğu kontrol delisi, herkes için en iyi olanı bildiğine inanır. Sahnenin arkasında her zaman, kendi bildiği doğruları kabul ettirmeye yönelik manipülasyonları olacaktır.
4. Derin ilişkiler yaşamakta güçlük çekerler; Hiç kimse etrafında onu kontrol edip kendi doğrularını dikte etmeye çalışan birinden hoşlanmaz. Bu nedenle, kontrol delisi bireyler, hem yakın ilişkilerinde hem de profesyonel iş yaşantılarında ilişkilerini sürdürmekte zorlanırlar.
5. Her zaman kötü bir şey olacak hissi; Bu tip kişiler fırtınaya kendilerini hazırlamaktan ziyade, devamlı fırtınanın gelmesini engellemeye çalışırlar. Bunu engellemenin imkânsız olduğu zamanlarda bile! Bu savaşta çok fazla zaman ve enerji harcarlar. Çünkü sahip oldukları savunma mekanizmalarının, fırtına ile başa çıkmak için yeterli olup olmadığından şüphe duyarlar.
6. Hata toleransı yoktur; Kontrol delisine göre, başarının tek sırrı yetenek ve çabadır. Bu nedenle ortaya çıkabilecek bütün başarısızlıkları tembellik ya da aptallık olarak değerlendirirler. Sonuç olarak başarısızlığa karşı merhamet göstermek seçenek değildir.
7. Görevler devredilemez; Bir kontrol delisinin en temel inancı; 'bir işin iyi olmasını istiyorsan kendin yapmalısın' dır. Bir görevi başkasına devrettikleri zaman, doğru şekilde tamamlanmayacağına ilişkin inançları çok güçlüdür. Bu nedenle görev bittikten sonra tekrar düzeltmekle zaman kaybetmek yerine, görevlerini devretmeyi reddederler. Sonuç olarak yapılması gereken işler artınca, devrettiği görevlerin çok sıkı takibini yaparlar. Eğer kontrol delisi kişi patronunuzsa başınız dertte demektir.

OKKB, sürekli öfke, irritabilite ve huzursuzluk gibi yaşam kalitesini olumsuz etkileyen sonuçlar doğurur. Zihinsel sağlığınız üzerinde tahribat yaratmanın yanı sıra; bir kontrol delisi olmak, zamanınızı ve enerjinizi boşa harcatır; ve unutmayın ki, her ikisi de sonlu kaynaklardır.

Zihinsel gücü oluşturmak için, çevrenizdeki her şeyi kontrol etmek yerine, duygularınızı denetlemek için pratik yapın. Rahatsızlıkla başa çıkma yeteneğinize güvenin ve her şeyin planlandığı gibi gitmeyeceğini kabul etmeye çalışın.

İstikrarlı ve yoğun bir çabayla, kendiniz üzerinde kontrol sahibi olabilirsiniz. Ve bu, çevrenizi kontrol etmeye çalışarak elde etmeye çalıştığınız iç huzuru kazanmanıza yardımcı olabilir.