Bizim oğlan hiperaktif

Çağımızda teknolojinin gelişmesi, bilgiye erişimin fazla olması her meslekten ve uzmanlık alanına sahip bilgeler yaratıyor. Ancak maalesef ki bu dev bilgi bankası, bize doğru ve yanlış bilgiyi aynı anda sunuyor. Sonuç olarak arama motoruna, 'kol ağrısı' yazınca kanser çıkma olasılığınızda hayli artmış durumda.

Ev gezmelerinin ana gündemi olan bebek bakımı ve çocuk gelişimi konusu da bunlardan biri. Gidilen evde 6 yaşındaki çocuğunuzun ev sahibinin o çok değerli antika vazosunu kırması ve öğretmenlerinden gelen yoğun şikâyetlerini hiperaktiviteyle ya da sizin yeni çıkan kitaplar hakkında konuşulan o entelektüel ortama dâhil olamıyor olmanızı, dikkat eksikliği ile ilişkilendirmek,  kolay çıkış noktalarından bazıları. Ancak yeterli değil...

Kendinizi ya da çocuğunuzu, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ile etiketlemeden önce, konu ilgili bazı doğru bilinen yanlışları gözden geçirmekte fayda var.

Toplumda görülme sıklığı %5-7 arasında değişen bu bozukluk, %1 görülme sıklığı olan şizofreniye kıyasla çok daha yanlış tanınıyor. Çünkü semptomları şizofreni gibi, halüsinasyon ya da deluzyonlarla seyretmiyor. Belirtilerinin birçoğu herkesin zaman zaman yaşadığı hafif şiddetli günlük yaşam olaylarını içeriyor. Örneğin acelecilik bir karakter özelliği olarak algılanabilir, ancak acelecilik yüzünden yolda yürürken insanlara çarpıyorsanız, anahtarınızı evde unutup çilingir çağırıyorsanız, bu nedenle her gün eşinizle tartışıyorsanız ve bunu her gün yaşıyorsanız, aceleciliği bir semptom olarak değerlendirmek yanlış olmaz.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan bireylerin davranışlarındaki anormallik, şımarıklık, tembellik, inat ya da önemsememe değildir. Bu DEHB'li kişinin beyin düzeyinde, yaşamın temel görevlerini yerine getirmesini zorlaştıran sorunlarla karşılaştığı bir durumdur.

NASIL AYIRT EDEBİLİRİZ?

Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliği sorunu yaşayan kişiler, yerinde duramaz, kıpır kıpırdır. Bazen amaçsızca evin içinde gezinebilir. Dikkatini ayrıntılara veremez, okul veya işyerinde ya da sosyal hayatta dikkatsizce hatalar yapabilirler. Çocuklar ödev ya da sınavlarını yaparken, soruyu yanlış okumalarından kaynaklanan basit işlem hataları, işaret hataları ya da kodlama hataları yaparlar. Yetişkinler ise toplantı saatlerini karıştırma, ya da yanlış belge götürme gibi sorunlarla karşılaşırlar.

Dikkat eksikliği olan kişiler göz temasını sürdürmekte zorlanırlar. Doğrudan kendisine konuşulsa bile çoğunlukla dinlemiyor gibi görünürler. Öğretmen ders anlatırken çocuk defterine karalama yapabilir, ya da televizyon izliyor gibi görünen çocuk arka planda sizi dinliyor olabilir.

Kişi konsantre olmak için başka bir işle uğraşıyor görünebilir. Dikkat eksikliği olan kişiler kurallara uymakta zorlanırlar. Çabuk sıkılır ve uzun yönergeleri takip edemezler. Ödevler, vize başvuruları, banka prosedürleri gibi uzun işlem gerektiren görevleri takip edemezler, buda onların tembel ya da sorumsuz görünmesine sebep olabilir.

Çocuğunuzda ya da kendinizde gözlemleyebileceğiniz bazı tipik durumlar DEHB'nin semptomları olabilir. Ancak doğru tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurmanız gerekmektedir. DEHB genellikle çocukluk hastalığı olarak bilinse de vakaların yarısında erişkin dönemde de sorun gözlemlenmektedir. Tanı ve tedavinin eksik kaldığı durumlarda ise okul ve iş hayatından insan ilişkilerine kadar hayatın birçok alanında aksaklıklar meydana gelebilir. Lütfen sizde çocuğunuzu hiperaktif olarak etiketlemeden önce bunun onun kontrolünde olmayan ve tedavi gerektiren bir durum olup olmadığını sorgulayın, çünkü bazen yalnızca 'yaramaz çocuk' demek yeterlidir.