Sağlığımızı önemsediği için bir teşekkürde; "RTÜK'E..."

Ülkemizde 2018 yılının Mart ayında sağlığımız açısından önem arz eden Bulaşıcı Olmayan Hastalıklara sebebiyet veren Şeker ve özellikle Nişasta Bazlı Şekerlerin (NBŞ)  kullanımını ve özendirilmesini önleyecek çeşitli mevzuat düzenlemeleri yapıldı.

İlk müdahale Sağlık Bakanlığından geldi ve Nişasta Bazlı Şeker hususunda Sağlık Bakanlığının 12.03. 2018 tarihli "Nişasta Bazlı Şekerlerin (NBŞ) Sağlığa Etkileri" Hakkında Bilim Kurulu Raporu yayınlandı.

Raporun ardından da 4634 sayılı Şeker Kanunu 3. maddesinde yapılan düzenleme ile gıdaların içeriğinde yer alan Nişasta Bazlı Şeker kotası ülkemizde % 10 iken % 5'e düşürüldü.

Üçüncü düzenleme de Radyo ve Televizyon Üst Kurulundan kısa adı ile RTÜK'ten geldi.  RTÜK Başkanı Yerlikaya; "Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte" değişiklik yapılarak, "çikolata, şeker, kek gibi sağlıksız olduğu kabul edilen gıda ürünlerinin reklamlarını, çocuk programlarında yayınlayanlara yüzde 1 ile yüzde 3 arasında değişen para cezaları ile lisans iptaline kadar uzanan cezai yaptırımların uygulanabileceğini" bildirdi.

RTÜK; bu yetkisini 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un "Yayın Hizmetlerinde Ticari İletişim" başlıklı 9'uncu maddesinin 7'nci fıkrasında "Genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıda ve maddeler içeren yiyecek ve içeceklerin ticari iletişimine, çocuk programlarıyla birlikte veya bu programların içinde yer verilemez." Hükmünden alıyor. İlgili yönetmelikte 27.03.2018 tarihinde yapılan düzenleme ile

1. "Genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen yiyecek ve içeceklerin tespitinde esas alınacak Sağlık Bakanlığı listesinde kırmızı kategoride (Reklamına İzin Verilmeyecek Gıda ve İçecek Listesi) yer alan yiyecek ve içeceklerin ticari iletişimi için bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren;
2. Turuncu kategoride yer alan (Reklamına Belirtilen Kriterlere Uyması Halinde İzin Verilecek Gıda ve İçecek Listesi) yiyecek ve içeceklerin ticari iletişimi için ise bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren iki yıl sonra başlanır" demektedir.

Çocuk programlarındaki reklamlarına yasak getirilen Kırmızı liste de;

1. Çikolata ve Şekerler, Gofretler, Enerji Barları,
2. Tatlı Soslar ve Tatlılar, Kekler, Tatlı Bisküviler, Meyveli Paylar,
3. Çikolata Kaplı Bisküviler, Kek Karışımları,
4. Cipsler, Gevrek Çerezler,
5. Meyve Suları, Enerji İçecekleri, Alkolsüz Şekerli ya da Tatlandırıcılı Tüm İçecekler ve
6. Yenilebilir Buzlar yer almaktadır.

Bahsedilen Turuncu liste ile ilgili çalışmalar sonra yayınlanacak ve 2 yıl içinde de bu gıdaların reklamların yasak gelecektir. Turuncu kategorideki ürünlere "tuz ve şeker değerini aşmama" şartıyla izin verilecektir.   Kraker gibi tuzlu, baharatlı atıştırmalıklar, sütlü içecekler, kahvaltılık gevrekler, pizza gibi tüketime hazır ve kolay hazırlanan gıdalar ile kompozit yemekler gibi gıdalar turuncu listede yer alacak gıdalara örnektir.

Reklamına izin verilen Yeşil liste de ise;

1. Et, balık, tavuk ve yumurta,
2. Şeker tatlandırıcı içermeyen süt, yoğurt, ayran, peynir ile
3. Sebze, meyve ve bakliyatlar bulunmaktadır.

Ayrıca düzenlemeye göre, çocuk programları dışında kalan program türlerinin yayını esnasında (programın başında, arasında ve sonunda) Sağlık Bakanlığının listesine göre çocuk programlarında reklamının yapılamayacağı tespit edilen gıda ürünlerinin reklamları hakkında da belli uyarıların konulması şartıyla yapılacak. Sağlık Bakanlığınca hazırlanan yazılı uyarıların listesi (EK-2) Üst Kurul'un web sitesinde yayınlanacak ve yayıncılar tercih ettikleri yazılı uyarıyı kullanabilecek.

Sağlığımız için önem arz eden bu uygulamayı yapan RTÜK'e; koruyucu sağlık çalışmalarının önemini bilen bir hekim olarak teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca tüm ebeveynleri de her geçen gün artan Çocuk Obezitesine dikkat etmeleri hususunda uyarmak istiyorum.