Çölyak hastalığına dikkat!

Gluten proteininin günlük hayatta tükettiğimiz besinlerin çoğunda bulunduğunu dile getiren Bilgin, "Buğday, arpa, yulaf, çavdar unu ile yapılmış her türlü yiyecekte; makarna, şehriye, erişte, kuskus, bisküviler, simit, dondurma külahı, ekmek, tarhana, irmik, krakerler, hazır salça, ketçap, çikolata, şeker gibi bir çok işlenmiş gıdada bulunmakla birlikte, içeceklerden boza, malt kullanılarak üretilen alkollü içecekler, alkolsüz malt içeceklerinde de bulunmaktadır" dedi.

Glutensiz ürünler çölyak hastalarının tükettiği ürünler iken; özellikle son dönemde Amerika'da glutensiz diyetlerin moda haline geldiğini anlatan Diyetisyen Elif Bilgin, "Özellikle bazı sporcuların ve tanınmış kişilerin glutensiz diyeti başarılarının sırları arasında göstermeleri glutensiz diyete olan ilgiyi arttırmıştır. Ağırlık kaybetmek isteyenler içinde glutensiz beslenme popüler hale gelmiştir.

SAĞLIĞIMIZI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLİYOR MU?
Gluten sağlıklı bireylerde olumsuz etki oluşturmazken, Çölyak hastalarının yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Çölyak hastası tarafından Gluten içeren besinler tüketildiğinde barsaklardaki doku harabiyeti artar ve hastalıkla birlikte gaz şikayetleri, ishal, karın ağrısı, şiddetli yorgunluk veya hiperaktivite gibi sorunlar görülebilir.

Ağırlık kontrolünde; popüler hale gelen glutensiz diyette ise buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi temel enerjimizi sağladığımız tahıllar tüketilemediğinden B grubu vitaminleri ve tahıl posasını da alamayız. Ayrıca bu besinler yerine gluten içermeyen pirinç, makarna, patates gibi glisemik indeks dediğimiz kan şekerinin hızlıca yükselmesine sebep olan insülin direncini tetikleyen besinlerin aşırı tüketimi ile karşılaşırız. Diyetten buğdayın, çavdar ve yulafın çıkarılması ile ağırlık kaybedelim derken başka sağlık problemleri yaşayabiliriz.

Çölyak hastalarının yanı sıra sağlıklı bireylerin de pirinç, mısır ve patates yerine kinao, karabuğday gibi gluten içermeyen yağ oranı düşük, demir kaynağı, vitamin ve minerallerden zengin, protein içeriği yüksek kalp ve damar sağlığına iyi gelen, sindirimi kolay besinleri tercih etmeleri gerekir" dedi.

ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Diyetisyen Elif Bilgin, Çölyak hastalığı en çok çocukluk çağında görülmekle birlikte, kişinin hayatının her hangi döneminde ortaya çıkabilen genetik bir hastalık olduğunu ifade ederek, açıklamasını şöyle sürdürdü; "İnce barsaklarda hasar oluşması ve gluten proteinin sindirilememesi nedeni ile görülen bir emilim bozukluğudur. Çölyak hastalarının bağırsaklarındaki villüsler (besinleri emen ve besinlerin kana karışmasına yardımcı olan tüyler) kendi bağışıklık sistemleri yüzünden zarar görür ve demir, folik asit, kalsiyum, D vitamini gibi gerekli besinlerin emilimini engeller.
Çölyak hastalığı tedavi edilmez ise, kansızlık, şiddetli ishal, şişkinlik, gaz, kabızlık, yorgunluk, eklem ağrıları, hepatit, Tip 1 diyabet ve hatta bağırsak kanserine neden olabilir.

GLUTEN AYNI ZAMANDA BİR ALERJEN, DEĞİL Mİ?
Gluten bireylerde alerjen olduğu gözlenebilir. Ancak Gluten alerjisi, çölyak hastalığı olmayan fakat yine de gluteni tolere edemeyenler için kullanılır. Gluten içeren yemekler yedikten sonra, gluten duyarlılığı olan insanlar genelde mide ve bağırsaklarında çölyak hastalığı belirtileri gösterse de, bağırsakları zarar görmez. Çölyak hastalığı ile glüten alerjisi karıştırılmamalıdır. Alerji durumunda gluten içeren besinler diyetten çıkarılır.

BU MADDEYE HASSASİYETİMİZ OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLAYABİLİRİZ?
Gluten duyarlılığı teşhisi, gluten intolans testi veya eliminasyon yöntemi dediğimiz diyetten gluten içeren besinlerin çıkarılması ile konulur.Ancak çölyak hastalığının teşhisinde kan testleri ile birlikte ,kullanılması gereken en doğru test endoskopi ve ince bağırsak biyopsisidir.

GLUTENSİZ YAŞAMI TAVSİYE EDİYOR MUSUNUZ? BİR UZMAN OLARAK ÖNERİLERİNİZ NELER?
Glutensiz yaşamda temel prensip gluten içeren besinlerden uzak durmaktır. Çölyak hastaları için gluten içeren ürünler ömür boyu diyetten çıkarılmalıdır. Ancak sağlıklı bireylerde gluten içeren ürünlerin diyetten çıkarılmasına ihtiyaç yoktur.

Sağlıklı beslenme çerçevesinde glutensiz beslenmeye baktığımızda; Sebze ve meyvenin bol tüketilmesi; Hazır ve işlenmiş ürünlerden uzak durulması, Çölyak hastası değilseniz veya gluten duyarlılığınız yoksa bile; gluteni alınmış ürünler yerine gluten içermeyen karabuğday, kinoa gibi tahılların, nohut, mercimek, fasulye gibi kurubaklagillerin tüketiminin artırılması, Gaz ve şişkinlik şikayetlerinin azaltılması adına fiziksel aktivitenin artırılması, az ve sık beslenmek, Ağırlık kaybı ile birlikte, yeterli ve dengeli beslenmenizi sağlayacaktır."