''Şekspir diye biri yok'

Ömer Karakaya- Ayşegül Sever

Tiyatroya başladığı ilk yıllarda insanların, kendilerine karşı ön yargılı olduklarını söyleyen Sanat Yönetmeni Turunç, zamanla oynadıklarını oyunlarla ön yargıları kırdıklarını ifade etti. Tiyatroda yetenek kavramının çok önemli olmadığına değinen Turunç, "Yeteneksiz insanlar çalışarak başarılı olabilir. Ama yetenekli insan, çalışmadan başarılı olamaz" diye konuştu.

Bize biraz kendinizi tanıtabilir misiniz? Tiyatro geçmişiniz ne zaman başladı?

Tiyatro oynamaya 50 sene önce 8 yaşında iken başladım. Bu meslek bana, dedemden kaldı. Birkaç yıl çalıştıktan sonra 13 yaşında profesyonel olarak tiyatro hayatıma adım attım. Profesyonel olarak ilk kez 'Yardımsever Avcı' isimle oyunda sahne almıştım.

Tiyatroya çok küçük yaşlarda başlamışsınız. O dönemdeki tiyatro anlayışıyla, günümüzde olan bakış açısını kıyaslayabilir misiniz?

Ben, tiyatroya Doğu Anadolu Bölgesi'nde başladığım için çok büyük zorluklarla karşılaştım. Turnelere çıktığımız zaman, insanların tepkisiyle karşılaşıyorduk. Bizim için 'çadırda kadın oynatıyorlar' diyen insanlar vardı. Bizler, o yıllarda bunun üzerine gittik. Ön yargıların kırılması gereken yerlerde oyunlarıma devam ettik. Oradaki insanların kendi kültür ve değer yargılarını oyunlarımıza taşıdık. Zamanla o insanlarda tiyatroyu sevmeye başladı. Şu an Doğu Anadolu Bölgesi'nde tiyatroya karşı bir sevgi doğdu.

KÜLTÜR MİRASI LİSTESİNDEYİZ

Geleneksel Türk Tiyatrosu Sanatçısı olduğunuzu biliyoruz. Bize bu konudan biraz bahsedebilir misiniz?

UNECO, bizim Geleneksel Türk Tiyatrosu'nu 'Dünya Kültür Mirasına' aldı. Hacivat, Karagöz, Meddah ve Orta Oyunu artık dünya mirası içersinde sayılıyor. Kültür Bakanlığı da Türkiye'deki sanatçıların envanterini çıkararak,  bu oyunları icra eden sanatçıları koruma altına aldı. Bu 3-4 kişiden bir tanesi de ben oldum. Bizler, Bursa'da Geleneksel Türk Tiyatrosu'nun tanıtımı yapmaya devam ederek, gelecek nesillere taşımaya çalışıyoruz. Bursa Sanat Tiyatrosu olarak Geleneksel Türk Tiyatrosu bizler için çok önemli.

Oynamaktan en çok zevk aldığınız ya da oynarken en çok zorlandığınız oyunlar hangisi?

Oynarken zorladığım bir oyun pek hatırlamıyorum. Ama zevk aldığım oyunlar oldu. Özellikle şu an çocuklara karşı oynadığım 'Nasrettin Hoca' adlı oyundan çok büyük keyif alıyorum. Nasrettin Hoca'yı canlandırmak benim için çok güzel bir duygu. Onu, oynarken farklı bir dünyaya gidiyorum.

Türkiye'de sinema ve tiyatro arasında sürekli bir kıyaslama oluyor. Siz bu kıyaslamayı nasıl yorumlarsınız?

Ben böyle bir karşılaştırmayı hiçbir zaman yapmadım. Yapmak da istemiyorum. Ben, tiyatro sanatçısıyım. Tiyatroyu bilir, tiyatroyu söylerim. Sinema, hakkında bilgisi olanlar da onu anlatsın. Günümüzde ekonomik şartlar yüzünden, insanlar sinemaya yöneliyor. Meşhur olmak için tiyatrodan vazgeçip, sinemaya yöneliyorlar. Bence bu yanlış bir davranış. Tiyatro sanatçısıysan, ömrünün sonuna kadar öyle kalmalısın. Tiyatro sanatını yapmayan insanların da kendilerini tiyatro sanatçısıymış gibi tanıtmasına karşıyım.

Tiyatronun, diğer sanat dallarına göre eksileri ya da artıları neler? İnsanlar neden tercihlerini tiyatrodan yana kullansın?

Sıkıcı bir dünyanın içersinden çıkıp, farklı yerlere gitmek istiyorsanız tiyatro izlemeniz gerekiyor. Bunun yanında kendi değer yargılarından bir şeyler görmek için tiyatroya gidebilirler. İnsanlar tiyatroya gidip, cahil kalmamalı. Onun büyülü dünyasında, kendini aydınlatmalı. Tiyatroya gidip, zaman harcayan insanlar, kötü alışkanlıklardan kendini alıkoyar. Özellikle çocuklar tiyatroyla ilgilenirse, zamanını daha verimli harcamış olacaktır. Bunlar gibi birçok neden tiyatro izlemeye yeter de artar.

BURSA SEYİRCİSİ ELİT

Birçok ilde tiyatro oyunları sergilediğinizi söylediniz. Bu şehirler arasında Bursa'nın konumu nedir? Bursa seyircisi ne sever, nelerden hoşlanmaz?

Bursa seyircisi gerçekten çok elit bir seyirci. İyi olmayana not vermiyor. Değerli bir eser, sergilenmediği zaman buradaki seyirci onu iteliyor. Dolayısıyla Bursa seyircisi, oyunları bilerek ve görerek izliyor. Tiyatrodan çok iyi anlayan bir seyirci topluluğu var. Türkiye'nin bazı illerinde sırf iş olsun diye tiyatroya giden insanlar varken, Bursa'da oyunlardan anlayan ve o oyunlara renk katan bir seyirci topluluğunu görüyoruz. Bu da bizleri, mutlu ediyor.

İlk sahneye çıkmaya başladığınızda ustanızdan ne gibi öğütler aldınız? Sizden neleri yapmanızı istedi?

Çok konuşmam, yememem, uyumam ve hayat boyu sanatla uğraşmam için öğütler vermişti. Tiyatroya, ustamın, bana verdiği ışıkla sanat hayatıma devam ediyorum. Sevgisiz hiçbir şey olmuyor. Ustam, bizlere yaptığımız işleri sevmeyi öğretti. Bizler de, yanımızdaki insanlara her şeyi sevmeyi öğretiyoruz.

ÇOK ÇALIŞMAK ŞART

İyi bir tiyatro sanatçısı olabilmek için nelere dikkat etmek gerek? Yeni tiyatroculara ne gibi tavsiyeler verebilirsiniz?

Öncelikle iyi bir tiyatrocu olmak isteyen bir insanın kendisini çok iyi geliştirmesi lazım. Kendi toplumunun değer yargılarını çok iyi bilip, ona uygun okumalar yapması gerekir. Bunların yanında yaşadığı sosyal yapıya göre hareket etmesi gerekiyor. Çünkü hangi toplumda sanatçıysanız, o toplumun örnek kişisi siz, olursunuz. O kişinin, yaşantısını takip edecek çok insan vardır. Bu yüzden yaşantısına ve özel hayatına çok dikkat etmesi gerekir.

Tiyatrodaki yetenek ve çalışma ilişkisini bizlere açıklayabilir misiniz? Sizin için hangisi daha önemlidir?

Yeteneksiz insanlar çalışarak başarılı olabilir. Ama yetenekli insan çalışmadan başarılı olamaz. Bana göre çalışmak her şeyin başıdır. Bir insan, istediği kadar yeteneği olsun, eğer nefesini doğru bir şekilde kullanamıyorsa ya da sese biçim veren organların tembel ise yeteneğiniz bir işe yaramaz. Tiyatronun ince noktaları vardır. Tiyatroyu yeteneğim var diye çıkıp, oynayamazsın. İşin içinde birden fazla faktör bulunuyor. Teorik bilginizin olması gerekiyor. Bunun sonrasında da teoriyi, pratiğe dökebilecek, tecrübe lazım. Bunlar çalışmadan gelişebilecek şeyler değildir. Bu yüzden bana göre çalışmak, yeteneğin önündedir. Zaten yeteneksiz insan sözünü de kabul etmiyorum. Allah bir canlıyı yarattığı zaman, içersine mutlaka bir yetenek koymuştur. Her canlının kendisine ait bir özellik vardır.

Ülkemizde neredeyse bütün illerde Güzel Sanatlar Fakültesi var. Buralarda verilen eğitim nasıl? Bu fakülteden mezun olan gençler, sizce tiyatrocu olabilecek kimlikte mi?

Üniversiteler yeterli kalifiyede oyuncular yetiştiremiyorlar. Kendi kültürümüz yerine, diğer ülkelerin kültürlerini yansıtan oyunlar, gençlere öğretiliyor. Sürekli olarak Shakespeare üzerinden dersler anlatılıyor. Bana göre Shakespeare diye birisi yok. Shakespeare; bir ülkenin dünya üzerine yaymaya çalıştığı medeniyetin adıdır. Shakespeare'in kitaplarını dikkatli okuyan bir insan bunun böyle olduğunu anlayacaktır. Dolayısıyla günümüzde konservatuarlar yetişmiş elemanları, sahnelere sunamıyorlar. Farklı konularla, konservatuara giden gençlerin, kafalarını dolduruyorlar.  Gençlerde bu bölümleri bitirdikten sonra sanatla uğraşmıyor. 4 yıl konservatuarda okuyan bir kişi, sadece 3 veya 4 kez tiyatro oyunu oynayabiliyor. Bu gençlerin yılda en az 3 kez oyuna çıkması gerekiyor. Teorik bilgilerini, pratiği döndürmeleri lazım. Gençlerimize, kendi kültürümüzü aşılamamız şart. O kadar zengin bir kültürümüz olmamıza rağmen, gençlerimiz bunları öğrenemeden üniversitelerden mezun oluyor. Dış ülkelerde oynadığımız oyunlarda seyirci bulamıyoruz. Çünkü onlara kendi kültürümüzden bir şey vermiyoruz.