Eşek yok ki semer olsun

Ali KAMUR

Çıraklık döneminde Bursa genelinde çok sayıda semer ustası olduğunu belirten Kemal Yorutkan usta, "Mesleğe başladığım yıllarda Bursa'da çok sayıda semerci vardı. Semercilik zamanla geriledi. 1945 senesinde ilkokulu bitirdikten sonra babamın yanında işe başladım ve o günden beri hala semercilik yapıyorum. Ben babamdan öğrendim, babam da dedemden öğrenmiş. Mesleğe başladığımda Bursa´da 40 tane semerci vardı, şimdi benden başka kimse kalmadı. Bursa Kent Müzesi ve Tofaş Araba Müzesinde standım var. Oralarda da bu meslekle ilgili bilgiler veriliyor" ifadelerini kullandı.

KULLANILAN MALZEME YAPILAN İŞÇİLİK KADAR ÖNEMLİ

Semer, iskeletinden işlemesine kadar birçok işlemden geçiyor. Bu işlemlerin yanı sıra kullanılacak malzemenin de kaliteli olması gerektiğini vurgulayan Kemal Yorutkan, "Semerin iskeleti gürgen ağacından yapılır. Farklı ağaçlardan da hazırlandığı oluyor ama en kaliteli semer için gürgen ağacı şart. İskeleti yapıp tamamladıktan sonra içini keten çuval ve sazlarla doldurup dikişlerini atarak kalıbı oluşturuyorum. Ardından iskeletin duruşuna göre şekil veriyorum ve üst tabaka meşiniyle  keçesini çekiyorum. Son olarak eklem yerleri, dikişler ve kullandığım malzemenin her hangi bir eksikliği olup olmadığına bakıyorum. Bir problem yoksa vitrinde müşterisi gelene kadar bekliyor" diye anlattı.

HER EVDE EŞEK, AT VARKEN ŞİMDİ HER EVDE ARABA VAR

Gençlik yıllarında bir semeri 2-3 gün gibi kısa bir sürede tamamladığını söyleyen Kemal usta şimdilerde ise ayda bir semer tamamlıyor. Mesleğinin gençken daha göz önünde olduğunu söyleyen Yorutkan, "semer üretimi arz talep doğrultusunda ilerliyor. Eskiden her evde bir eşek yada bir at vardı. Şimdilerde ayda bir semer yapıyorum. Bunun sebebi her evde bir araba olması. Gençliğimde bir semeri 2-3 günde yaptığım olurdu. Şu anda sıkı bir çalışmayla bir haftada ancak yapıyorum. Bir semeri malzemesi benden olursa 500-600 lira gibi bir maliyete hazır ediyorum. Malzeme alıcıdan gelirse 300-350 liraya yapıyorum. Malzemeler eskisi gibi kaliteli ve ucuz değil. Malzemeler pahalı. Kaliteli keçe ve deri bulmak çok zor. Her şey gün geçtikçe zorlaşıyor. Bursa'da eşek sahibi kimse kalmadı. Eşeği olanlar ya dağ yöresinde yada ilçe köylerinde. Artık senede 2-3 yeni semer yaptırmak için müşteri anca bulabiliyorum" dedi.

"GELİŞEN TEKNOLOJİ BİZE GEREK BIRAKMIYOR VE SEMERCİLİK BİR KAÇ YIL SONRA YOK OLUP GİDECEK"

Bursa'da kendinden başka semerci kalmadığını söyleyen Kemal Yorutkan, " Bursa'da benden başka usta kalmadı diye biliyorum. Dağ ilçelerinde ve köylerde de sayısı iki elin parmaklarını geçmez. Merkezde son semerci, semer ustası benim. Diğer yerlerde ki ustalarda bulundukları bölgeden talep olduğu için mesleği sürdürüyor. Yoksa ne semer kaldı, nede semercilik. Semercilik mesleğinin defteri artık kapandı. Her şey teknolojiyle birlikte kolaylaştı. Eşek ve atlar çoğalsa da bu teknolojiyle bize yine gerek kalmayacak. Önümüzdeki bir kaç yılda semercilik mesleği yok olup gidecek" diyerek mesleğinin yok olacağını ifade etti.